Mądrość: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „ Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, [http://www.polwen.pl/ Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne], Radom 2014 Au...”) |
m |
||
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 3: | Linia 3: | ||
− | '''Mądrość''' – (''łac. „sapientia”'') – wrodzona bądź nabyta zdolność, która wskazuje człowiekowi właściwy kierunek życia; postawa doskonaląca intelektualną naturę osoby ludzkiej w poszukiwaniu i umiłowaniu tego, co prawdziwie dobre <ref>por.Sobór Watykański II | + | '''Mądrość''' – (''łac. „sapientia”'') – wrodzona bądź nabyta zdolność, która wskazuje człowiekowi właściwy kierunek życia; postawa doskonaląca intelektualną naturę osoby ludzkiej w poszukiwaniu i umiłowaniu tego, co prawdziwie dobre <ref>por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 15</ref>. Jest darem Ducha Świętego. |
− | Definiowanie mądrości zależy od kierunków filozoficznych. Zgodnie z arystotelesowskim podziałem filozofii na teoretyczną i praktyczną, mądrość jest utożsamiana z najwyższym stopniem teoretycznej wiedzy o ostatecznych pryncypiach wszelkich bytów bądź uważana za cnotę intelektu, która, mając na względzie ogólny cel ludzkiego życia, rozpoznaje w konkretnych sytuacjach dobro zbliżające do tego celu. Niektórzy widzą w niej umiejętność porządkowania trafnie rozpoznanych zasad ([[ | + | Definiowanie mądrości zależy od kierunków filozoficznych. Zgodnie z arystotelesowskim podziałem filozofii na teoretyczną i praktyczną, mądrość jest utożsamiana z najwyższym stopniem teoretycznej wiedzy o ostatecznych pryncypiach wszelkich bytów bądź uważana za cnotę intelektu, która, mając na względzie ogólny cel ludzkiego życia, rozpoznaje w konkretnych sytuacjach dobro zbliżające do tego celu. Niektórzy widzą w niej umiejętność porządkowania trafnie rozpoznanych zasad ([[Tomasz z Akwinu]]). Często jest sprowadzana do roztropności, rozsądku, rozwagi (np. I. Kant). Niekiedy bywa kojarzona z zaradnością i zdolnością przystosowania się do różnych warunków. |
== Nauczanie Jana Pawła II nt. mądrości == | == Nauczanie Jana Pawła II nt. mądrości == | ||
− | Jan Paweł II ukazuje mądrość zarówno jako przymiot Boga, jak i [[cnoty|cnotę]] moralną. Za zdecydowanie niewystarczające uznaje takie rozumienie mądrości, które sprowadza ją wyłącznie do usprawnienia intelektu. Dlatego w swoim nauczaniu ukazuje mądrość chrześcijańską jako dziedzictwo przekazane przez Objawienie, a zarazem jako postawę moralną, która pobudza [[wiara|wierzących]] w Chrystusa do tego, aby starali się ujmować w jednej żywotnej syntezie sprawy i przedsięwzięcia ludzkie wraz z dobrami religijnymi, pod których kierunkiem wszystkie one zespalają się wzajemnie w jedną całość na chwałę Bożą i ku pełnej doskonałości człowieka, obejmującej dobra [[ciało ludzkie|ciała]], jak i duszy <ref>por. Konstytucja apostolska | + | Jan Paweł II ukazuje mądrość zarówno jako przymiot Boga, jak i [[cnoty|cnotę]] moralną. Za zdecydowanie niewystarczające uznaje takie rozumienie mądrości, które sprowadza ją wyłącznie do usprawnienia intelektu. Dlatego w swoim nauczaniu ukazuje mądrość chrześcijańską jako dziedzictwo przekazane przez Objawienie, a zarazem jako postawę moralną, która pobudza [[wiara|wierzących]] w Chrystusa do tego, aby starali się ujmować w jednej żywotnej syntezie sprawy i przedsięwzięcia ludzkie wraz z dobrami religijnymi, pod których kierunkiem wszystkie one zespalają się wzajemnie w jedną całość na chwałę Bożą i ku pełnej doskonałości człowieka, obejmującej dobra [[ciało ludzkie|ciała]], jak i duszy <ref>por. Konstytucja apostolska ''Sapientia christiana'' 1</ref>. |
Odwołując się do przekazu biblijnego, a zwłaszcza do ksiąg mądrościowych, Papież ukazuje Mądrość Bożą jako tajemniczy Boży plan, który znajduje się u początków stworzenia i zbawienia. W tym sensie Mądrość jest wieczna. Jest ona światłem, które wszystko oświeca; słowem, które objawia; siłą [[miłość|miłości]], która zespala Boga z Jego stworzeniem i Jego ludem. Mądrość Boża nazywana jest ''tchnieniem mocy Bożej, odblaskiem wieczystej światłości, zwierciadłem bez skazy działania Boga, obrazem Jego dobroci'', źródłem przyjaźni Bożej i samego proroctwa (por. Mdr 7,25-27). Wyrazem Mądrości Boga jest Jego Opatrzność. Boża Mądrość jest pełna miłości i współczucia. W świecie stworzonym, a zwłaszcza w dziejach człowieka wszystko jest poddane tej niezgłębionej Mądrości. | Odwołując się do przekazu biblijnego, a zwłaszcza do ksiąg mądrościowych, Papież ukazuje Mądrość Bożą jako tajemniczy Boży plan, który znajduje się u początków stworzenia i zbawienia. W tym sensie Mądrość jest wieczna. Jest ona światłem, które wszystko oświeca; słowem, które objawia; siłą [[miłość|miłości]], która zespala Boga z Jego stworzeniem i Jego ludem. Mądrość Boża nazywana jest ''tchnieniem mocy Bożej, odblaskiem wieczystej światłości, zwierciadłem bez skazy działania Boga, obrazem Jego dobroci'', źródłem przyjaźni Bożej i samego proroctwa (por. Mdr 7,25-27). Wyrazem Mądrości Boga jest Jego Opatrzność. Boża Mądrość jest pełna miłości i współczucia. W świecie stworzonym, a zwłaszcza w dziejach człowieka wszystko jest poddane tej niezgłębionej Mądrości. | ||
Linia 22: | Linia 22: | ||
Na płaszczyźnie ludzkiej egzystencji mądrość wyraża pragnienie człowieka takiego uporządkowania własnych doświadczeń i wiedzy, aby pozwoliły one pokierować swoim życiem w sposób najbardziej korzystny i rozumny. Poszukiwanie mądrości nie odbywa się jednak nigdy w oderwaniu od wiary w Boga <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 16</ref>, ponieważ tylko w Bogu zamieszkuje doskonała Mądrość Dlatego „bojaźń Boga” uważana jest za „podstawę”, „treść” i „szkołę” prawdziwej mądrości (por. Prz 1,7; 9,10; 15,33). Mądrość ludzka powinna być odbiciem Mądrości Bożej; winna wejść w przymierze z Mądrością Bożą, którą jest sam Chrystus <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/13 ''Familiaris consortio''] 10</ref>. Wiara w Jezusa, Mądrość Bożą, prowadzi do „pełnego poznania” woli Boga (por. Kol 1,9-10). | Na płaszczyźnie ludzkiej egzystencji mądrość wyraża pragnienie człowieka takiego uporządkowania własnych doświadczeń i wiedzy, aby pozwoliły one pokierować swoim życiem w sposób najbardziej korzystny i rozumny. Poszukiwanie mądrości nie odbywa się jednak nigdy w oderwaniu od wiary w Boga <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 16</ref>, ponieważ tylko w Bogu zamieszkuje doskonała Mądrość Dlatego „bojaźń Boga” uważana jest za „podstawę”, „treść” i „szkołę” prawdziwej mądrości (por. Prz 1,7; 9,10; 15,33). Mądrość ludzka powinna być odbiciem Mądrości Bożej; winna wejść w przymierze z Mądrością Bożą, którą jest sam Chrystus <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/13 ''Familiaris consortio''] 10</ref>. Wiara w Jezusa, Mądrość Bożą, prowadzi do „pełnego poznania” woli Boga (por. Kol 1,9-10). | ||
− | Jan Paweł II, odwołując się do tekstów biblijnych, ukazuje ludzką mądrość jako ściśle związaną z prawdą i miłością. Mędrzec to człowiek, który miłuje prawdę i szuka jej <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 16</ref>. Mądrość nie może być jednak utożsamiana z samym pragnieniem poznania, choć to poznanie jest czymś istotnym. Mądrość posiada wielorakie cechy i spełnia funkcje tradycyjnie przypisywane Duchowi Bożemu, ''Duchowi Mądrości i Rozumu''. Rolą mądrości jest pomoc w poznawaniu woli Bożej. Mądrość, przybierająca cechy osoby, jest duchem, który wszystko wie i objawia ludziom Boże zamysły; duchem, który nie toleruje zła; duchem, który chce doprowadzić wszystkich do zbawienia; jest duchem miłości, który pragnie życia; duchem, którego zbawienna obecność wypełnia cały świat. Dlatego Jan Paweł II – cytując zdanie [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]] – mówi, że zadaniem mądrości jest czynienie bardziej ludzkimi rzeczy nowych, jakie człowiek odkrywa <ref>por. Sobór Watykański II | + | Jan Paweł II, odwołując się do tekstów biblijnych, ukazuje ludzką mądrość jako ściśle związaną z prawdą i miłością. Mędrzec to człowiek, który miłuje prawdę i szuka jej <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 16</ref>. Mądrość nie może być jednak utożsamiana z samym pragnieniem poznania, choć to poznanie jest czymś istotnym. Mądrość posiada wielorakie cechy i spełnia funkcje tradycyjnie przypisywane Duchowi Bożemu, ''Duchowi Mądrości i Rozumu''. Rolą mądrości jest pomoc w poznawaniu woli Bożej. Mądrość, przybierająca cechy osoby, jest duchem, który wszystko wie i objawia ludziom Boże zamysły; duchem, który nie toleruje zła; duchem, który chce doprowadzić wszystkich do zbawienia; jest duchem miłości, który pragnie życia; duchem, którego zbawienna obecność wypełnia cały świat. Dlatego Jan Paweł II – cytując zdanie [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]] – mówi, że zadaniem mądrości jest czynienie bardziej ludzkimi rzeczy nowych, jakie człowiek odkrywa <ref>por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 15</ref>. |
Taką prawdziwą mądrość Jan Paweł II odróżnia od zwykłej mądrości życiowej, mądrości ludów odnoszącej się do rozmaitych wymiarów egzystencji: indywidualnej, [[rodzina|rodzinnej]], społecznej i politycznej, a przede wszystkim od mądrości pozornych bądź niepełnych. Prawdziwa mądrość daje duchową radość, zasługuje na miłość; dlatego warto poszukiwać drogi do jej osiągnięcia <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 6</ref>. ''Mądrość tego świata'' natomiast zbudowana jest na czysto ludzkich argumentach. Kieruje ona człowiekiem, który nie chce otworzyć się na tajemnicę Boga i uważa się za twórcę własnego zbawienia. Mądrość czysto ludzka często bywa sprowadzana do wiedzy o tym, jak dobrze żyć <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/379 ''Redemptoris missio''] 11</ref>. Taką „mądrość” [[św. Paweł]] nazywa „głupstwem” <ref>por. 1 Kor 1,20; por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 23</ref>. | Taką prawdziwą mądrość Jan Paweł II odróżnia od zwykłej mądrości życiowej, mądrości ludów odnoszącej się do rozmaitych wymiarów egzystencji: indywidualnej, [[rodzina|rodzinnej]], społecznej i politycznej, a przede wszystkim od mądrości pozornych bądź niepełnych. Prawdziwa mądrość daje duchową radość, zasługuje na miłość; dlatego warto poszukiwać drogi do jej osiągnięcia <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 6</ref>. ''Mądrość tego świata'' natomiast zbudowana jest na czysto ludzkich argumentach. Kieruje ona człowiekiem, który nie chce otworzyć się na tajemnicę Boga i uważa się za twórcę własnego zbawienia. Mądrość czysto ludzka często bywa sprowadzana do wiedzy o tym, jak dobrze żyć <ref>por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/379 ''Redemptoris missio''] 11</ref>. Taką „mądrość” [[św. Paweł]] nazywa „głupstwem” <ref>por. 1 Kor 1,20; por. [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/375 ''Fides et ratio''] 23</ref>. | ||
Linia 39: | Linia 39: | ||
* [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/379 ''Redemptoris missio''] 11 | * [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/379 ''Redemptoris missio''] 11 | ||
* [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/381 ''Veritatis Splendor''] 59;72; 120 | * [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/381 ''Veritatis Splendor''] 59;72; 120 | ||
− | * Katechezy | + | * [http://www.apostol.pl/czytelnia/katechezy-jpii-bog-ojciec Katechezy ''Bóg Ojciec''] 55-56; 59 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Katechezy | + | * Katechezy ''Duch Święty'' 33 |
− | * Katechezy | + | * [http://www.apostol.pl/czytelnia/katechezy-jpii-jezus-chrystus Katechezy ''Jezus Chrystus''] 22; 27; 38 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Konstytucja apostolska o uniwersytetach i wydziałach kościelnych | + | * Konstytucja apostolska o uniwersytetach i wydziałach kościelnych ''Sapientia christiana'' (15.08.1990) |
=== Inne dokumenty Kościoła === | === Inne dokumenty Kościoła === | ||
− | * | + | * Sobór Watykański II, [http://liturgia.wiara.pl/doc/420419.Dekret-o-posludze-i-zyciu-kaplanow-Presbyterorum-ordinis Dekret o posłudze i i życiu kapłanów ''Presbyterorum ordinis''] 15 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Sobór Watykański II. Dekret o misyjnej działalności Kościoła ''Ad gentes divinitus'' 22 | + | * Sobór Watykański II, [http://www.alfsoft.net/ofm/dzialalnosc/dokumenty/pdf/dokumenty/dokumenty_gentes.pdf Dekret o misyjnej działalności Kościoła ''Ad gentes divinitus''] 22 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Sobór Watykański II. Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego ''Perfectae caritatis'' 1 | + | * Sobór Watykański II, [http://www.zyciezakonne.pl/dekret-o-przystosowanej-do-wspolczesnosci-odnowie-zycia-zakonnego-perfectae-caritatis-21385/ Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego ''Perfectae caritatis''] 1 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele ''Lumen gentium'' 2 | + | * Sobór Watykański II, [http://www.tezeusz.pl/cms/tz/index.php?id=3825 Konstytucja dogmatyczna o Kościele ''Lumen gentium''] 2 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym ''Dei Verbum'' 2; 15 | + | * Sobór Watykański II, [http://biblia.wiara.pl/doc/423157.DEI-VERBUM Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym ''Dei Verbum''] 2; 15 [dostęp: 04.06.2014] |
− | * Sobór Watykański II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 15; 43; 52; 56 | + | * Sobór Watykański II, [http://www.nonpossumus.pl/encykliki/sobor_II/gaudium_et_spes/ Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 15; 43; 52; 56] [dostęp: 04.06.2014] |
* [[Katechizm Kościoła Katolickiego]] 122; 216; 272; 295; 1831; 1950-1951 | * [[Katechizm Kościoła Katolickiego]] 122; 216; 272; 295; 1831; 1950-1951 | ||
=== Publikacje innych autorów === | === Publikacje innych autorów === | ||
− | * Barucq, P. Grelot | + | * A. Barucq, P. Grelot, ''Mądrość'' [w:] ''Słownik teologii biblijnej'', Pallottinum, Poznań 1990 |
− | * | + | * J. Herbut, M. Żardecka, ''Mądrość'' [w:] ''Leksykon filozofii klasycznej'', TN KUL, Lublin 1997 |
+ | * Andrzej Derdziuk, ''Aretologia konsekrowana czyli cnoty zakonne'', Alleluja, Kraków 2003 | ||
== Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o mądrości == | == Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o mądrości == |
Aktualna wersja na dzień 13:19, 8 lip 2014
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: ks. Tadeusz ZADYKOWICZ
Mądrość – (łac. „sapientia”) – wrodzona bądź nabyta zdolność, która wskazuje człowiekowi właściwy kierunek życia; postawa doskonaląca intelektualną naturę osoby ludzkiej w poszukiwaniu i umiłowaniu tego, co prawdziwie dobre [1]. Jest darem Ducha Świętego.
Definiowanie mądrości zależy od kierunków filozoficznych. Zgodnie z arystotelesowskim podziałem filozofii na teoretyczną i praktyczną, mądrość jest utożsamiana z najwyższym stopniem teoretycznej wiedzy o ostatecznych pryncypiach wszelkich bytów bądź uważana za cnotę intelektu, która, mając na względzie ogólny cel ludzkiego życia, rozpoznaje w konkretnych sytuacjach dobro zbliżające do tego celu. Niektórzy widzą w niej umiejętność porządkowania trafnie rozpoznanych zasad (Tomasz z Akwinu). Często jest sprowadzana do roztropności, rozsądku, rozwagi (np. I. Kant). Niekiedy bywa kojarzona z zaradnością i zdolnością przystosowania się do różnych warunków.
Spis treści
Nauczanie Jana Pawła II nt. mądrości
Jan Paweł II ukazuje mądrość zarówno jako przymiot Boga, jak i cnotę moralną. Za zdecydowanie niewystarczające uznaje takie rozumienie mądrości, które sprowadza ją wyłącznie do usprawnienia intelektu. Dlatego w swoim nauczaniu ukazuje mądrość chrześcijańską jako dziedzictwo przekazane przez Objawienie, a zarazem jako postawę moralną, która pobudza wierzących w Chrystusa do tego, aby starali się ujmować w jednej żywotnej syntezie sprawy i przedsięwzięcia ludzkie wraz z dobrami religijnymi, pod których kierunkiem wszystkie one zespalają się wzajemnie w jedną całość na chwałę Bożą i ku pełnej doskonałości człowieka, obejmującej dobra ciała, jak i duszy [2].
Odwołując się do przekazu biblijnego, a zwłaszcza do ksiąg mądrościowych, Papież ukazuje Mądrość Bożą jako tajemniczy Boży plan, który znajduje się u początków stworzenia i zbawienia. W tym sensie Mądrość jest wieczna. Jest ona światłem, które wszystko oświeca; słowem, które objawia; siłą miłości, która zespala Boga z Jego stworzeniem i Jego ludem. Mądrość Boża nazywana jest tchnieniem mocy Bożej, odblaskiem wieczystej światłości, zwierciadłem bez skazy działania Boga, obrazem Jego dobroci, źródłem przyjaźni Bożej i samego proroctwa (por. Mdr 7,25-27). Wyrazem Mądrości Boga jest Jego Opatrzność. Boża Mądrość jest pełna miłości i współczucia. W świecie stworzonym, a zwłaszcza w dziejach człowieka wszystko jest poddane tej niezgłębionej Mądrości.
Jan Paweł II podkreśla, że Mądrość Boża ukazywana jest w Starym Testamencie nie jako pojęcie abstrakcyjne, ale jako pochodząca od Boga osoba: od początku jest ona z Bogiem, sama istnieje w relacji do świata stworzonego, którym zarządza i kieruje (por. Prz 8,22-31). Jako upersonalizowany symbol Bożego planu, Mądrość jest figurą zażyłej komunii z Bogiem. Wyraża też wymóg dawania osobistej odpowiedzi miłości. Stąd Mądrość jawi się jako oblubienica (Prz 4,6-9), towarzyszka życia (Prz 6,22; 7,4). Wiedziona głęboką miłością zaprasza ona człowieka do komunii z sobą, a więc do komunii z żywym Bogiem. Owa starotestamentowa Mądrość jest stworzeniem, a równocześnie posiada właściwości, które stawiają ją ponad wszystkim, co stworzone.
Mądrość postawiona przez Stary Testament na równi ze słowem Bożym i z Objawieniem („Torah”), w Nowym Testamencie utożsamia się z Jezusem, Słowem, które stało się ciałem i zamieszkało wśród nas (J 1,14). Zwłaszcza Prolog Janowy, poprzez zawartą w nim prawdę o Słowie, jest w samoobjawieniu się Boga niejako definitywnym dopowiedzeniem tego, co o Mądrości mówił już Stary Testament. Mądrość jest sam Jezus Chrystus. Wiele tekstów Nowego Testamentu ukazuje Jezusa jako pełnego Mądrości Bożej. Podobnie jak starotestamentowa Mądrość, zaprasza On na ucztę swego słowa i swego ciała. Mądrość pochodząca od Boga nadaje Jezusowi szczególny autorytet.
Człowiek staje się uczestnikiem wiecznej Mądrości w samym akcie stwórczym Boga [3]. Jan Paweł II zwraca też uwagę na rolę Ducha Świętego w obdarowaniu człowieka Mądrością [4]. Odblaskiem stwórczej Mądrości Boga w człowieku jest pierwotne rozumienie istoty dobra i zła [5]. Mądrość Boża ustanawia dobro jako odwieczne prawo i każe każdej istocie zmierzać do jej celu [6]. Mądrość człowieka jako uczestnictwo w Mądrości Bożej polega na wolnym i radosnym posłuszeństwie Bożemu prawu [7].
Na płaszczyźnie ludzkiej egzystencji mądrość wyraża pragnienie człowieka takiego uporządkowania własnych doświadczeń i wiedzy, aby pozwoliły one pokierować swoim życiem w sposób najbardziej korzystny i rozumny. Poszukiwanie mądrości nie odbywa się jednak nigdy w oderwaniu od wiary w Boga [8], ponieważ tylko w Bogu zamieszkuje doskonała Mądrość Dlatego „bojaźń Boga” uważana jest za „podstawę”, „treść” i „szkołę” prawdziwej mądrości (por. Prz 1,7; 9,10; 15,33). Mądrość ludzka powinna być odbiciem Mądrości Bożej; winna wejść w przymierze z Mądrością Bożą, którą jest sam Chrystus [9]. Wiara w Jezusa, Mądrość Bożą, prowadzi do „pełnego poznania” woli Boga (por. Kol 1,9-10).
Jan Paweł II, odwołując się do tekstów biblijnych, ukazuje ludzką mądrość jako ściśle związaną z prawdą i miłością. Mędrzec to człowiek, który miłuje prawdę i szuka jej [10]. Mądrość nie może być jednak utożsamiana z samym pragnieniem poznania, choć to poznanie jest czymś istotnym. Mądrość posiada wielorakie cechy i spełnia funkcje tradycyjnie przypisywane Duchowi Bożemu, Duchowi Mądrości i Rozumu. Rolą mądrości jest pomoc w poznawaniu woli Bożej. Mądrość, przybierająca cechy osoby, jest duchem, który wszystko wie i objawia ludziom Boże zamysły; duchem, który nie toleruje zła; duchem, który chce doprowadzić wszystkich do zbawienia; jest duchem miłości, który pragnie życia; duchem, którego zbawienna obecność wypełnia cały świat. Dlatego Jan Paweł II – cytując zdanie Soboru Watykańskiego II – mówi, że zadaniem mądrości jest czynienie bardziej ludzkimi rzeczy nowych, jakie człowiek odkrywa [11].
Taką prawdziwą mądrość Jan Paweł II odróżnia od zwykłej mądrości życiowej, mądrości ludów odnoszącej się do rozmaitych wymiarów egzystencji: indywidualnej, rodzinnej, społecznej i politycznej, a przede wszystkim od mądrości pozornych bądź niepełnych. Prawdziwa mądrość daje duchową radość, zasługuje na miłość; dlatego warto poszukiwać drogi do jej osiągnięcia [12]. Mądrość tego świata natomiast zbudowana jest na czysto ludzkich argumentach. Kieruje ona człowiekiem, który nie chce otworzyć się na tajemnicę Boga i uważa się za twórcę własnego zbawienia. Mądrość czysto ludzka często bywa sprowadzana do wiedzy o tym, jak dobrze żyć [13]. Taką „mądrość” św. Paweł nazywa „głupstwem” [14].
Jan Paweł II mówi, że Maryja zasługuje na tytuł Stolicy Mądrości [15], ponieważ zaprasza Ona każdego człowieka do przyjęcia tej Mądrości, jaką jest sam Jezus Chrystus, Odwieczne Słowo Boga, który objawia i doskonale wypełnia wolę Ojca (por. Hbr 10,5-10). Papież wskazuje też na rolę ludzi starszych w rodzinach, którzy przez swoje doświadczenia mogą spełnić posłannictwo inspiratora mądrości dla młodych i dla przyszłości [16].
Przypisy
- ↑ por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 15
- ↑ por. Konstytucja apostolska Sapientia christiana 1
- ↑ por. Familiaris consortio 8
- ↑ por. Fides et ratio 44
- ↑ por. Veritatis Splendor 59
- ↑ por. Veritatis Splendor 72
- ↑ por. Ps 119; por. Evangelium Vitae 52
- ↑ por. Fides et ratio 16
- ↑ por. Familiaris consortio 10
- ↑ por. Fides et ratio 16
- ↑ por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 15
- ↑ por. Fides et ratio 6
- ↑ por. Redemptoris missio 11
- ↑ por. 1 Kor 1,20; por. Fides et ratio 23
- ↑ por. Veritatis Splendor 120; Fides et ratio 108
- ↑ por. Familiaris consortio 27
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- Evangelium Vitae 52
- Familiaris consortio 8; 10; 27; FR6; 16; 23; 44; 108
- Redemptoris Mater
- Redemptoris missio 11
- Veritatis Splendor 59;72; 120
- Katechezy Bóg Ojciec 55-56; 59 [dostęp: 04.06.2014]
- Katechezy Duch Święty 33
- Katechezy Jezus Chrystus 22; 27; 38 [dostęp: 04.06.2014]
- Konstytucja apostolska o uniwersytetach i wydziałach kościelnych Sapientia christiana (15.08.1990)
Inne dokumenty Kościoła
- Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis 15 [dostęp: 04.06.2014]
- Sobór Watykański II, Dekret o misyjnej działalności Kościoła Ad gentes divinitus 22 [dostęp: 04.06.2014]
- Sobór Watykański II, Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis 1 [dostęp: 04.06.2014]
- Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium 2 [dostęp: 04.06.2014]
- Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum 2; 15 [dostęp: 04.06.2014]
- Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 15; 43; 52; 56 [dostęp: 04.06.2014]
- Katechizm Kościoła Katolickiego 122; 216; 272; 295; 1831; 1950-1951
Publikacje innych autorów
- A. Barucq, P. Grelot, Mądrość [w:] Słownik teologii biblijnej, Pallottinum, Poznań 1990
- J. Herbut, M. Żardecka, Mądrość [w:] Leksykon filozofii klasycznej, TN KUL, Lublin 1997
- Andrzej Derdziuk, Aretologia konsekrowana czyli cnoty zakonne, Alleluja, Kraków 2003
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o mądrości
Drodzy bracia i siostry, jedność ciała Kościoła trwa i wzrasta dzięki więzi, jaką jest pokój oparty na prawdzie i miłości (por. Ef 4, 3). Konieczne jest zatem, aby wasze uniwersytety były przede wszystkim ośrodkami autentycznej chrześcijańskiej mądrości, w których każdy osobiście angażuje się w wypracowanie prawdziwej syntezy wiary i życia, studiowanych treści i tego, co się praktykuje.
Dlatego z wielką ufnością i nadzieją kieruję słowa zachęty do wszystkich uniwersytetów katolickich, aby kontynuowały swą niezastąpioną pracę. Ich misja wydaje się coraz bardziej potrzebna w sytuacji spotkania Kościoła z rozwojem nauki i z kulturami naszych czasów.
Wraz z wszystkimi braćmi w biskupstwie, którzy współuczestniczą ze mną w misji pasterskiej, pragnę wyrazić wobec was głębokie przekonanie, że uniwersytet katolicki jest bez wątpienia jednym z najlepszych instrumentów jakie Kościół ofiarowuje naszej epoce, poszukującej pewności i mądrości. Wypełniając misję Przekazywania Dobrej Nowiny wszystkim ludziom, Kościół nigdy nie może przestać interesować się tą instytucją. Uniwersytety katolickie bowiem, prowadząc badania i nauczając, pomagają Kościołowi odkrywać - w sposób dostosowany do naszych czasów - stare i nowe skarby kultury, nova et vetera według słów Jezusa.
Dlatego nierozerwalny związek prawdy z wolnością — która wyraża istotną więź między mądrością a wolą Bożą — ma niezwykle doniosłe znaczenie dla życia ludzi na płaszczyźnie społeczno-ekonomicznej i społeczno-politycznej, jak to wynika z nauki społecznej Kościoła, która „należy (...) do dziedziny (...) teologii, zwłaszcza teologii moralnej” — oraz z jej prezentacji przykazań, które rządzą życiem społecznym, gospodarczym i politycznym nie tylko w kategoriach ogólnych postaw, ale także w odniesieniu do określonych sposobów postępowania i konkretnych czynów.
A cierpiący Chrystus, ukrzyżowany Chrystus — to nasza mądrość i nasza moc. I dlatego, kiedy się z wami spotykam, drodzy bracia i siostry, drogie dzieci, wierzę, że spotykam się z mocą i mądrością Bożą, która jest w krzyżu Chrystusa. Na tej mocy i mądrości też cały się opieram, tak jak św. Paweł, który zapewniał, że głosimy Chrystusa ukrzyżowanego, który jest mądrością Boga i mocą Boga.