Powołanie (chrześcijańskie)
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: Andrzej DERDZIUK OFMCap
Powołanie (chrześcijańskie) - zamysł Boga dotyczący człowieka, podejmowany przez niego w wolnej decyzji. Przez wiarę chrześcijanin odczytuje zamysł Boży powołujący go do określonego projektu życia i wyposażający w potrzebne dary. Dar Boga domaga się wolnej odpowiedzi człowieka − może on podjąć lub odrzucić zaproszenie do zbawczego dialogu z Bogiem. Powołanie chrześcijanina dokonuje się w perspektywie Nowego Przymierza, w którym objawia się zbawcza inicjatywa Boga ukazana w Chrystusie. Udzielenie odpowiedzi pozytywnej jest możliwe dzięki zakorzenieniu w Chrystusie – źródle mocy i wzorze do naśladowania [1]. Powołanie chrześcijańskie jest nade wszystko powołaniem do wiary, dzięki której człowiek odkrywa obecność Boga w swoim życiu i podejmuje z Nim współpracę.
Naśladowanie Chrystusa jest możliwe dzięki łasce Ducha Świętego, który udziela światła i mocy do podjęcia Bożej propozycji. Powołanie chrześcijanina rozwija się w Kościele jako wspólnocie ustanowionej przez Boga. Społeczna natura człowieka domaga się wpisania ludzkiego dążenia do pełni człowieczeństwa w służbę dobru wspólnemu. Kościół głoszący słowo Boże i sprawujący sakramenty wskazuje drogę posłuszeństwa Bogu i zapewnia udzielanie łaski. Do Soboru Watykańskiego II pojęcie posłuszeństwa ograniczano do opisu kapłaństwa i życia zakonnego. Obecnie ideę posłuszeństwa rozumie się szerzej i obejmuje się nią wszystkich wierzących obdarzonych powszechnym powołaniem do świętości [2].
Spis treści
Powołanie (chrześcijańskie) w myśli i nauczaniu Jana Pawła II
Papież-Polak wielokrotnie podejmował temat powołania, wyjaśniając jego istotę i wskazując konkretne drogi jego realizowania. W liście do młodych Parati semper zawarł najpełniejszy zarys nauki o posłuszeństwie: jest ono projektem życia zaproponowanym człowiekowi przez Boga w określonych uwarunkowaniach historycznych [3]. Jest przede wszystkim niezasłużonym darem Boga udzielonym człowiekowi [4]. Wybrany przed wiekami człowiek został obdarzony szczególnymi przymiotami ze strony Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego [5], uzdalniającymi go do pełnienia misji. Chrześcijanin jest zaproszony do tego, by żyjąc dla Boga w Jezusie Chrystusie, postępować według Ducha i przynosić w życiu Jego owoce [6]. Odpowiadając na Boży dar, człowiek otwiera się na życie wieczne, na komunię wizji uszczęśliwiającej, miłości i szczęśliwości z Bogiem Ojcem, Synem i Duchem Świętym [7]. Stwórca wzywa człowieka do prawdziwego Dobra, do nawiązania przyjaźni z Nim, do udziału w życiu samego Boga [8].
Posłuszeństwo chrześcijanina ma charakter trynitarny [9] i realizuje się poprzez naśladowanie Chrystusa dzięki mocy Ducha Świętego [10]. W posłuszeństwie dokonuje się dialog między miłością Boga, który wzywa, a wolnością człowieka, który z miłością Mu odpowiada [11]. Na tej drodze człowiek osiąga pełnię swego przeznaczenia i rozwija talenty otrzymane od Boga. Podstawowym zadaniem chrześcijanina jest „być człowiekiem” na miarę daru, jaki każdy otrzymał [12].
Posłuszeństwo jest procesem dynamicznym, w nim to człowiek nieustannie przekracza samego siebie i podejmuje wyzwania swoich czasów; jest odczytywane w świetle wiary jako wezwanie osobowego Boga prowadzącego człowieka przez historię. Trud pracy nad sobą prowadzi do wewnętrznej dojrzałości, dzięki której człowiek potrafi zintegrować otrzymane od Boga dary i włączyć się przez wiarę w projekt życia zaproponowany przez Stwórcę. W procesie dojrzewania człowiek dochodzi do odkrycia i wdrożenia w swoje życie właściwej hierarchii wartości opartej na Ewangelii [13]. Jak zauważa Papież, po pierwszym okresie entuzjazmu przychodzi okres cierpliwego trudu i pokonywania własnych ograniczeń [14]. Na tej drodze potrzebna jest asceza, pomagająca korygować skłonności grzesznej natury i pozwalająca dochować wierności krzyżowi [15].
Wpisane w kształt przymierza z Bogiem posłuszeństwo nabiera charakteru wydarzenia historiozbawczego, codzienne sytuacje z życia stają się wówczas okazją do udzielenia odpowiedzi miłującemu Bogu [16]. Chrześcijańskie posłuszeństwo jest zaproszeniem do wolności [17], dzięki której człowiek potrafi mądrze kierować swoim życiem i swoim działaniem [18]. Jan Paweł II podkreśla konieczność życia w prawdzie, jest ona dostępna człowiekowi przez Chrystusa – najpełniej objawiającego człowieka samemu człowiekowi i okazującego mu najwyższe posłuszeństwo [19]. Na mocy chrztu wszyscy chrześcijanie są powołani do świętości [20] i doskonałości w miłości [21]. Jak zaznacza Jan Paweł II, miłość jest podstawowym i wrodzonym posłuszeństwem każdej istoty ludzkiej [22].
Posłuszeństwo chrześcijańskie nie jest udzielane poza Kościołem czy też niezależnie od niego, lecz zawsze w Kościele i za pośrednictwem Kościoła. Kościół rodzi i wychowuje do posłuszeństwo przez głoszenie słowa Bożego, sprawowanie sakramentów oraz służbę i świadectwo miłości [23]. Przez udział w życiu sakramentalnym osoba powołana głębiej jednoczy się z Chrystusem i doświadcza Jego mocy [24]. Jednocześnie przez pozytywną odpowiedź na posłuszeństwo chrześcijanin współtworzy Kościół, będący wspólnotą powołanych do zbawienia [25]. Podjęcie posłuszeństwa pozwala na odkrycie własnej tożsamości w Kościele i uzdalnia do pełnienia właściwego sobie posłannictwa [26].
W Kościele wyróżnia się trzy rodzaje posłuszeństwa wpisanych w powszechne wezwanie do świętości. Jest to posłuszeństwo do życia w świecie w małżeństwie lub samotności, powołanie do kapłaństwa służebnego oraz powołanie do życia konsekrowanego przez profesję rad ewangelicznych [27]. Jan Paweł II podkreśla znaczenie posłuszeństwa świeckich, którzy mają za zadanie szukać Królestwa Bożego, zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej [28]. W swoim świeckim stanie katolicy winni przenikać swe działania duchem Ewangelii, by przybliżać wszystkim Chrystusa przez świadectwo własnego życia [29]. Uprzywilejowanym środowiskiem do urzeczywistniania powołania chrześcijańskiego jest rodzina [30]. Ta forma posłuszeństwa jest podejmowana przez większość ludu Bożego [31]. W ramach pełnienia swej misji życiowej każdy człowiek odkrywa udzielone mu charyzmaty, dane jako dar w służbie bliźnim. Mówi się zatem o posłuszeństwie nauczyciela, lekarza lub teologa [32]. Chodzi tu jednak o specyficzne posługi, które są częścią ogólnego posłuszeństwa do doskonałości w miłości.
Powołanie kapłańskie ma swoje odrębne miejsce w Kościele i oznacza gotowość oddania się na całkowitą służbę Ewangelii i Królestwa Bożego [33] przez naśladowanie Chrystusa w Jego miłości oblubieńczej do Kościoła [34]. Wyposażony w moc sakramentalną kapłan jest głosicielem Bożego słowa, szafarzem sakramentów i przewodnikiem Ludu Bożego. Wezwanie na drogę rad ewangelicznych, właściwe dla osób konsekrowanych, jest bardziej radykalnym naśladowaniem Chrystusa, które ma swoje korzenie w konsekracji chrztu. Zobowiązanie się przez profesję do życia na wzór Chrystusa czystego, ubogiego i posłusznego Ojcu jest możliwe dzięki szczególnemu darowi Ducha Świętego [35]. Życie konsekrowane wskazuje na najgłębszą istotę posłuszeństwa chrześcijańskiego i uosabia dążenie całego Kościoła-Oblubienicy do zjednoczenia z Chrystusem [36].
Rozpoznanie posłuszeństwa dokonuje się poprzez wiarę, która rozjaśnia wszystko nowym światłem i ujawnia Boży zamysł odnośnie pełnego posłuszeństwa człowieka [37]. Wzorem rozpoznawania i podjęcia swojego posłuszeństwa jest Maryja [38]. Pomoc w rozpoznaniu wezwania życiowego stanowi rodzina, formująca wrażliwość na dobro i otwierająca na współpracę z Bogiem i ludźmi [39]. Odkrywanie projektu Bożego spełnia się na modlitwie, uzdalniającej do przekraczania własnych lęków i ograniczeń [40]. Doskonalenie posłuszeństwa dokonuje się poprzez czyny spełniane zgodnie z dobrze uformowanym sumieniem [41]. Posłuszeństwo chrześcijańskie jest zadaniem udzielania odpowiedzi „wołającemu” Bogu przez całe życie.
Przypisy
- ↑ por. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, 22
- ↑ por. Konstytucja dogmatyczna o Kościele 31; Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, 52
- ↑ por. List do młodych Parati semper, 9
- ↑ por. adhortacja Christifideles laici, 10; adhortacja Pastores dabo vobis, 35; adhortacja Vita consecrata, 17
- ↑ por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 16
- ↑ por. encyklika Veritatis splendor, 21
- ↑ por. tamże, 73
- ↑ por. tamże, 86
- ↑ por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 16
- ↑ por. adhortacja Vita consecrata, 14,
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 36
- ↑ por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 9
- ↑ por. List do młodych Parati semper
- ↑ por. adhortacja Vita consecrata, 64
- ↑ por. tamże, 38
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 37
- ↑ por. encyklika Veritatis splendor, 17
- ↑ por. tamże, 50
- ↑ por. tamże, 2
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 20
- ↑ por. adhortacja Ecclesia in Europa, 33
- ↑ por. adhortacja Famililiaris consortio, 11
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 35
- ↑ por. List do młodych Parati semper, 9
- ↑ adhortacja Pastores dabo vobis, 34
- ↑ por. {http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/399 adhortacja Pastores dabo vobis], 59
- ↑ por. List do młodych Parati semper, 9
- ↑ por. adhortacja Chritifideles laici, 9
- ↑ por. http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/387 tamże], 16
- ↑ por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 2
- ↑ por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ tamże], 18
- ↑ por. encyklika Veritatis splendor, 109
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 8
- ↑ por. tamże, 22
- ↑ por. adhortacja Vita consecrata, 30
- ↑ por. tamże, 3
- ↑ por. adhortacja Christifideles laici, 3
- ↑ por. adhortacja Pastores dabo vobis, 82
- ↑ por. tamże, 79
- ↑ por. List do młodych Parati semper, 8
- ↑ por. encyklika Veritatis splendor,71
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- adhortacja apostolska Christifideles laici, 3; 9-10; 16;
- adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, 33;
- adhortacja apostolska Familiaris consortio, 11;
- adhortacja Pastores dabo vobis, 8; 20; 22; 34-37; 59; 79; 82;
- adhortacja apostolska Vita consecrata, 3; 14; 17; 30; 38; 64;
- encyklika Veritatis splendor, 2; 17; 21; 50; 71; 73; 86; 109;
- List od młodych Parati semper z okazji Światowego Roku Młodzieży 1985, 8-9;
- list do rodzin Gratissimam sanae, 2; 9; 16; 18.
Inne dokumenty Kościoła
- Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów, Watykan 1994;
- Kongregacja ds. Duchowieństwa, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów, Watykan 1997;
- Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, Życie braterskie we wspólnocie – Congregavit nos in unum Christi amor, Watykan 1994;
Publikacje innych autorów
- A. Derdziuk, Rodzina w służbie budzenia powołań zakonnych. W: „Życie konsekrowane” 3:1995 nr 2;
- J. Nagórny, Posłannictwo chrześcijan w świecie. T. 1: "Świat i wspólnota", Lublin 1997;
- S. Olejnik, Teologia moralna życia osobistego, Włocławek 1999.
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o powołaniu (chrześcijańskim)
Linki zewnętrzne
Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich