Nowe życie

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014. 
Autor hasła: ks. Jarosław A. Sobkowiak MIC

Nowe życie – nowy człowiek – życie nadprzyrodzone rodzące się w momencie chrztu świętego; odwołuje się do faktu zespolenia człowieka z męką, ze śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa. Nowe życie zapoczątkowuje sam Chrystus, który w pełni czasów [1] przychodzi wypełnić zapowiedzi Starego Przymierza [2]. Obdarowanie nowym życiem dokonuje się w Kościele, przez Ducha Świętego; poprzez życie sakramentalne człowiek wzrasta w prawdzie i miłości, stając się „nowym stworzeniem”.

Nowy człowiek – człowiek odkupiony przez Chrystusa; jest przeciwstawiony ojcu starej ludzkości – Adamowi. Momentem przełomowym w procesie rodzenia się nowego człowieka jest przyjęcie orędzia zbawczego Jezusa Chrystusa, który jest Początkiem i Końcem, rozumianym jako przyszłość człowieka i świata, łączącym w sobie stare i nowe dzieje człowieka (Ap 22,13). Przez chrzest umiera stary człowiek, aby uwolnić się od grzechów i rozpocząć nowe życie w Chrystusie. Wyraża się ono w ponownym narodzeniu (J 3,3-6), przyobleczeniu się w Chrystusa (Rz 13,14), co pociąga za sobą konieczność nieustannego oczyszczania się (1 Kor 5,7), budzenia ze snu (Rz 13,11-12) oraz krzyżowania wespół z Chrystusem (Ga 5,16-25).

Pojęcie nowego życia w historii Kościoła

W Tradycji Kościoła pojęcia te występują już od pierwszych wieków. Sobór Trydencki w „Dekrecie o usprawiedliwieniu” (1547) nazywa chrzest odrodzeniem rozpoczynającym nowe życie [3]. Sobór Watykański II wiąże nowe życie z życiem nadprzyrodzonym; Chrystus – nowy Człowiek czyni nas w Duchu Świętym nowym stworzeniem za pośrednictwem Kościoła [4]. Paweł VI potwierdza naukę o chrzcie jako powołaniu do nowego życia (ES 39; 60), zrodzonego z tajemnicy paschalnej („Sacerdotalis caelibatus” 13); ostatecznie to Duch Święty dokonuje nowego stworzenia (EN 75).

Nowe życie w nauczaniu Jana Pawła II

W nauczaniu Jana Pawła II nowe życie oznacza przede wszystkim wyzwolenie z dziedzictwa grzechu, uświęcenie w prawdzie oraz życie w Bogu. Chodzi o odtworzenie życia Chrystusa w człowieku. Ma ono swoje źródło w „odkupieńczym wcieleniu” [5]. Nowe życie wypływa z chrztu, rozwija się dzięki Bożemu słowu i sakramentom, stając się źródłem mocy dla charyzmatów i posług [6]. Jako owoc udzielania się Boga w Duchu Świętym daje człowiekowi uczestnictwo w życiu Boga. W ten sposób człowiek ma udział w pełni Jego miłości. Miłość zaś jest najczytelniejszym kryterium i znakiem nowego życia, gdyż człowiek nim obdarzony jest wezwany do przynoszenia owoców w miłości [7] oraz życia w świecie według błogosławieństw [8]. Najpełniejszym wyrazem nowego życia jest rozumienie życia w perspektywie daru, co w naturalny sposób rodzi w człowieku postawę wdzięczności. Nowy człowiek w myśli Jana Pawła II znajduje umocnienie w „zjednoczeniu”. Papież wyraża to następująco: zjednoczenie Chrystusa z człowiekiem samo w sobie jest tajemnicą, w której rodzi się „nowy człowiek” powołany do uczestnictwa w Bożym życiu […].Zjednoczenie Chrystusa z człowiekiem jest mocą i źródłem mocy wedle tego, co tak zwięźle wypowiedział w Prologu swej Ewangelii św. Jan: „Wszystkim tym, którzy Je przyjęli dało moc, aby się stali synami Bożymi” (J 1,12) (‘‘Redemptor hominis’’ 18</ref>. Szczególnie istotna jest kategoria transcendencji: Możliwe staje się […] narodzenie „nowego stworzenia”, ubogaconego jednocześnie wartościami ludzkimi i Boskimi: oto „nowy człowiek” podniesiony do wymiaru transcendentnego, z którego czerpie nieodzowną pomoc dla panowania nad namiętnościami i dla praktykowania najtrudniejszych cnót, jak przebaczenie i miłość bliźniego, którego stał się bratem [9]. Podobnie jak Bóg Ojciec jest Stwórcą „człowieczeństwa”, tak Syn jest Stwórcą „nowego człowieczeństwa”.

Nowe życie w perspektywie historii zbawienia

W perspektywie historiozbawczej Jan Paweł II – odwołując się do uniwersalizmu zbawienia – ukazuje, iż „każdy bez wyjątku” jest odkupiony, gdyż z „każdym bez wyjątku” Chrystus jest zjednoczony [10]. Można stwierdzić, że ów uniwersalizm jest nowym życiem zmartwychwstania [11]. W perspektywie soteriologicznej Papież ukazuje Chrystusa, który pokonał drogę od Wcielenia do Paschy, tzn. od „początku” człowieka do „nowego życia” przez krzyż i zmartwychwstanie, które owocuje przeobrażeniem się w „nowych ludzi” [12]. Nowość życia jest owocem ofiary Chrystusa na krzyżu, jak również „specyficznym skutkiem” zmartwychwstania. Równie ważne uzasadnienie znajduje nowe życie w wymiarze pneumatologicznym. Duch Święty odradza człowieka w wodach chrztu, a dając mu nowe życie sprawia, iż nowy człowiek staje się dla świata znakiem Trójcy Świętej. Szczególnym źródłem udzielania nowego życia w Duchu Świętym jest chrzest i bierzmowanie. Duch Święty sprawia ponadto obecność Boga we wnętrzu człowieka, kieruje jego życiem wewnętrznym oraz rozwija w wierzącym dynamikę łaski. Ostatecznie nowe życie jest ukierunkowane eschatologicznie. Oznacza to, iż powołanie człowieka zrealizuje się w „nowym niebie i nowej ziemi”. Wyrazi się w powrocie do Ojca, którego serce jest źródłem nowego życia. Perspektywa eschatologiczna nie pozbawia znaczenia doczesnej egzystencji, gdyż stanowi ona początek drogi ku ostatecznemu przeznaczeniu [13]. Zasadniczym rysem moralności nowego człowieka jest wymiar eklezjalno-sakramentalny, gdyż Kościół uczestniczy w Tajemnicy Odkupienia [14]. Jest „matką” rodzącą do nowego i nieśmiertelnego życia przez przepowiadanie i chrzest [15]. W ten sposób nowe życie staje się życiem w Chrystusie wewnątrz rzeczywistości Kościoła [16].

Nowe życie w wymiarze eklezjalnym

W wymiarze eklezjalnym szczególnego znaczenia nabiera chrzest, który staje się sakramentalnym źródłem powszechnego kapłaństwa i wszelkich powołań. Niekwestionowanym znakiem nowego życia jest też konsekracja zakonna, rodzi ona wezwanie do wcielania eschatologicznego przeznaczenia [17]. Nowe życie nie pomniejsza jednak w niczym prawdy o naturze człowieka i pozostaje ciągle powołaniem grzeszników do świętości [18]. Życie zyskuje styl sakramentalny [19]. Chrzest, będąc nowym narodzeniem z Ducha, wiąże się ściśle z Eucharystią, gdyż – dając życie – wskazuje jednocześnie na środek podtrzymywania tego życia w doczesności. W Eucharystii wyraża się najpełniej nowy byt człowieka [20]. W niej nie tylko każdy z nas przyjmuje Chrystusa, lecz także Chrystus przyjmuje każdego z nas [21]. Eucharystia rodzi też „nową ziemię” poprzez każdego „nowego człowieka” [22]. Ważne miejsce odgrywa także pokuta. To dzięki niej następuje autentyczny proces ukrzyżowania starego człowieka [23]. Wymiar sakramentalny zyskuje naturalne przedłużenie w codziennej modlitwie nowego człowiek [24].

Zadania wynikające z daru nowego życia

Pierwszym zadaniem moralnym powstałym przez fakt bycia nowym człowiekiem i przyjęcia daru nowego życia jest obowiązek „chodzenia” w nowości życia. W czasie przemówienia powitalnego na Błoniach w Krakowie 10 czerwca 1987 roku Jan Paweł II wypowiedział następujące słowa: A przez to, że On jest z nami, że w nas przebywa, my sami jesteśmy inni. Jesteśmy „nowym stworzeniem” (2 Kor 5,17). I nie możemy pozostawać „starym kwasem”, jak mówi Apostoł [25], ale chodzić w „nowości życia” [26]). Pascha nostrum immolatus est Christus. Każdy z nas jest nowym stworzeniem, nowym człowiekiem. Jako osoba. Jako wspólnota ludzka. Jesteśmy przecież jako Kościół również Ciałem Chrystusa. Ta „nowość życia” jest rzeczywistością. I jest też wyzwaniem. To wyzwanie realizuje się przede wszystkim we właściwym odczytaniu daru wolności. W ten sposób wolność nabywa nowej wartości, stając się jednocześnie cechą życia chrześcijańskiego [27]. Dar nowego życia objawia również człowiekowi nowy sens życia i powołania. Jednocześnie sprawia, że człowiek zyskuje moc dawania [28]. Wolność człowieka staje się wolnością wyzwoloną, a człowiek − stworzony od nowa […] ku nowemu (Homilia, Sandomierz, 12.06.1999). W ten sposób moralność chrześcijańska zyskuje nową moc interioryzacji darów, przykazań i norm dzięki łasce Ducha Świętego, który staje się nowym źródłem i nową zasadą postępowania [29]. Z tej zasady wyprowadza się inne szczegółowe, wśród których na pierwsze miejsce wysuwa się wezwanie do umierania dla grzechu i codziennego zmartwychwstawania do nowego życia [30].

Przypisy

  1. por. Ga 4,4
  2. por. Mt 5,17
  3. por. rozdz. IV i VI – BF VII, 62.64
  4. por. Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (21.11.1964) 3; 7; 11; 64; Sobór Watykański II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współ czes nym Gaudium et spes (7.12.1965) 22; 37; Sobór Watykański II. Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio (21.11.1964) 3; Sobór Watykański II. Dekret o misyjnej działalności Kościoła Ad gentes divinitus (7.12.1965) 3; 11-12; 15; Sobór Watykański II. Deklaracja o wychowaniu chrześcijań skim Gravissimum educationis (28.10.1965) 2; 8
  5. por. Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Kościół. Kraków−Ząbki 1999 3
  6. por. Światowe Dni Młodzieży 1998, nr 4
  7. por. Veritatis Splendor 21
  8. por. Catechesi tradendae 29
  9. Przemówienie „Solidarny zapał misyjny do budowania nowej cywilizacji”, Rzym, 1979)
  10. por. ‘‘Redemptor hominis’’ 14
  11. Veritatis Splendor 23
  12. por. Światowe Dni Młodzieży 1987, nr 2
  13. por. Evangelium Vitae 38
  14. por. ‘‘Redemptor hominis’’ 20
  15. por. Redemptoris missio 43
  16. Jan Paweł II. List apostolski Rosarium Virginis Mariae (16.10.2002) 23
  17. por. Redemptionis donum 14
  18. por. List do Rodzin Gratissimam sane 19
  19. Jan Paweł II. List apostolski Dominicae cenae (24.02.1980) 7
  20. por. ‘‘Redemptor hominis’’ 20
  21. Ecclesia de Eucharistia 22
  22. por. Jan Paweł II. List apostolski Dominicae cenae (24.02.1980) 7
  23. por. Reconciliatio et paenitentia 31
  24. por. Veritatis Splendor 5
  25. por. 1 Kor 5,7
  26. por. Rz 6,
  27. Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Duch Święty. Kraków−Ząbki 1999 5
  28. por. List do Rodzin Gratissimam sane 19
  29. por. Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Duch Święty. Kraków−Ząbki 1999; 12
  30. por. Ecclesia in Africa 74

Bibliografia

Jan Paweł II

Inne dokumenty Kościoła

  • Paweł VI. Encyklika „Sacerdotalis caelibatus” (1967).

Publikacje innych autorów

  • S. Rosik. „Nowy człowiek” w Chrystusie. RT 40:1993 z. 3;
  • Dominum et Vivificantem. Tekst i komentarze. Red. A. L. Szafrański. Lublin 1994;
  • J. Galarowicz. Imię własne człowieka: klucz do myśli i nauczania Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Kraków 1996;
  • J. Nagórny. Moralność chrześcijańska jako moralność nowego życia w Chrystusie. W: Vivere in Christo. Chrześcijański horyzont moralności. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Seweryna Rosika w 65. rocznicę urodzin. Red. J. Nagórny, A. Derdziuk. Lublin 1996;
  • W. Czamara. Przemiana religijno-moralna człowieka w nauczaniu Jana Pawła II. Poznań 1997;
  • J. Nagórny. Duch Święty zasadą nowego życia. W: Jesteśmy Kościołem w Duchu Świętym. Red. F. Mrowiec. Würzburg 1999; E. Jarmoch, J. Jaroń, H. Piluś. * Człowiek darem i tajemnicą w nauczaniu Jana Pawła II. Siedlce 1999; H. Piluś. Człowiek w filozofii Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Warszawa 2002;
  • J. Nagórny. Nowy człowiek w polityce. W: Homo novus. Red. J. Nowak, T. Paszkowska. Lublin 2002.


Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o miłości






Linki zewnętrzne

Zobacz także