Powołanie (chrześcijańskie)

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014
Autor hasła: Andrzej DERDZIUK OFMCap 


Powołanie (chrześcijańskie) - zamysł Boga dotyczący człowieka, podejmowany przez niego w wolnej decyzji. Przez wiarę chrześcijanin odczytuje zamysł Boży powołujący go do określonego projektu życia i wyposażający w potrzebne dary. Dar Boga domaga się wolnej odpowiedzi człowieka − może on podjąć lub odrzucić zaproszenie do zbawczego dialogu z Bogiem. Powołanie chrześcijanina dokonuje się w perspektywie Nowego Przymierza, w którym objawia się zbawcza inicjatywa Boga ukazana w Chrystusie. Udzielenie odpowiedzi pozytywnej jest możliwe dzięki zakorzenieniu w Chrystusie – źródle mocy i wzorze do naśladowania [1]. Powołanie chrześcijańskie jest nade wszystko powołaniem do wiary, dzięki której człowiek odkrywa obecność Boga w swoim życiu i podejmuje z Nim współpracę.

Naśladowanie Chrystusa jest możliwe dzięki łasce Ducha Świętego, który udziela światła i mocy do podjęcia Bożej propozycji. Powołanie chrześcijanina rozwija się w Kościele jako wspólnocie ustanowionej przez Boga. Społeczna natura człowieka domaga się wpisania ludzkiego dążenia do pełni człowieczeństwa w służbę dobru wspólnemu. Kościół głoszący słowo Boże i sprawujący sakramenty wskazuje drogę posłuszeństwa Bogu i zapewnia udzielanie łaski. Do Soboru Watykańskiego II pojęcie posłuszeństwa ograniczano do opisu kapłaństwa i życia zakonnego. Obecnie ideę posłuszeństwa rozumie się szerzej i obejmuje się nią wszystkich wierzących obdarzonych powszechnym powołaniem do świętości [2].

Powołanie (chrześcijańskie) w myśli i nauczaniu Jana Pawła II

Papież-Polak wielokrotnie podejmował temat powołania, wyjaśniając jego istotę i wskazując konkretne drogi jego realizowania. W liście do młodych Parati semper zawarł najpełniejszy zarys nauki o posłuszeństwie: jest ono projektem życia zaproponowanym człowiekowi przez Boga w określonych uwarunkowaniach historycznych [3]. Jest przede wszystkim niezasłużonym darem Boga udzielonym człowiekowi [4]. Wybrany przed wiekami człowiek został obdarzony szczególnymi przymiotami ze strony Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego [5], uzdalniającymi go do pełnienia misji. Chrześcijanin jest zaproszony do tego, by żyjąc dla Boga w Jezusie Chrystusie, postępować według Ducha i przynosić w życiu Jego owoce [6]. Odpowiadając na Boży dar, człowiek otwiera się na życie wieczne, na komunię wizji uszczęśliwiającej, miłości i szczęśliwości z Bogiem Ojcem, Synem i Duchem Świętym [7]. Stwórca wzywa człowieka do prawdziwego Dobra, do nawiązania przyjaźni z Nim, do udziału w życiu samego Boga [8].

Posłuszeństwo chrześcijanina ma charakter trynitarny [9] i realizuje się poprzez naśladowanie Chrystusa dzięki mocy Ducha Świętego [10]. W posłuszeństwie dokonuje się dialog między miłością Boga, który wzywa, a wolnością człowieka, który z miłością Mu odpowiada [11]. Na tej drodze człowiek osiąga pełnię swego przeznaczenia i rozwija talenty otrzymane od Boga. Podstawowym zadaniem chrześcijanina jest „być człowiekiem” na miarę daru, jaki każdy otrzymał [12].

Posłuszeństwo jest procesem dynamicznym, w nim to człowiek nieustannie przekracza samego siebie i podejmuje wyzwania swoich czasów; jest odczytywane w świetle wiary jako wezwanie osobowego Boga prowadzącego człowieka przez historię. Trud pracy nad sobą prowadzi do wewnętrznej dojrzałości, dzięki której człowiek potrafi zintegrować otrzymane od Boga dary i włączyć się przez wiarę w projekt życia zaproponowany przez Stwórcę. W procesie dojrzewania człowiek dochodzi do odkrycia i wdrożenia w swoje życie właściwej hierarchii wartości opartej na Ewangelii [13]. Jak zauważa Papież, po pierwszym okresie entuzjazmu przychodzi okres cierpliwego trudu i pokonywania własnych ograniczeń [14]. Na tej drodze potrzebna jest asceza, pomagająca korygować skłonności grzesznej natury i pozwalająca dochować wierności krzyżowi [15].

Wpisane w kształt przymierza z Bogiem posłuszeństwo nabiera charakteru wydarzenia historiozbawczego, codzienne sytuacje z życia stają się wówczas okazją do udzielenia odpowiedzi miłującemu Bogu [16]. Chrześcijańskie posłuszeństwo jest zaproszeniem do wolności [17], dzięki której człowiek potrafi mądrze kierować swoim życiem i swoim działaniem [18]. Jan Paweł II podkreśla konieczność życia w prawdzie, jest ona dostępna człowiekowi przez Chrystusa – najpełniej objawiającego człowieka samemu człowiekowi i okazującego mu najwyższe posłuszeństwo [19]. Na mocy chrztu wszyscy chrześcijanie są powołani do świętości [20] i doskonałości w miłości [21]. Jak zaznacza Jan Paweł II, miłość jest podstawowym i wrodzonym posłuszeństwem każdej istoty ludzkiej [22].

Posłuszeństwo chrześcijańskie nie jest udzielane poza Kościołem czy też niezależnie od niego, lecz zawsze w Kościele i za pośrednictwem Kościoła. Kościół rodzi i wychowuje do posłuszeństwo przez głoszenie słowa Bożego, sprawowanie sakramentów oraz służbę i świadectwo miłości [23]. Przez udział w życiu sakramentalnym osoba powołana głębiej jednoczy się z Chrystusem i doświadcza Jego mocy [24]. Jednocześnie przez pozytywną odpowiedź na posłuszeństwo chrześcijanin współtworzy Kościół, będący wspólnotą powołanych do zbawienia [25]. Podjęcie posłuszeństwa pozwala na odkrycie własnej tożsamości w Kościele i uzdalnia do pełnienia właściwego sobie posłannictwa [26].

W Kościele wyróżnia się trzy rodzaje posłuszeństwa wpisanych w powszechne wezwanie do świętości. Jest to posłuszeństwo do życia w świecie w małżeństwie lub samotności, powołanie do kapłaństwa służebnego oraz powołanie do życia konsekrowanego przez profesję rad ewangelicznych [27]. Jan Paweł II podkreśla znaczenie posłuszeństwa świeckich, którzy mają za zadanie szukać Królestwa Bożego, zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej [28]. W swoim świeckim stanie katolicy winni przenikać swe działania duchem Ewangelii, by przybliżać wszystkim Chrystusa przez świadectwo własnego życia [29]. Uprzywilejowanym środowiskiem do urzeczywistniania powołania chrześcijańskiego jest rodzina [30]. Ta forma posłuszeństwa jest podejmowana przez większość ludu Bożego [31]. W ramach pełnienia swej misji życiowej każdy człowiek odkrywa udzielone mu charyzmaty, dane jako dar w służbie bliźnim. Mówi się zatem o posłuszeństwie nauczyciela, lekarza lub teologa [32]. Chodzi tu jednak o specyficzne posługi, które są częścią ogólnego posłuszeństwa do doskonałości w miłości.

Powołanie kapłańskie ma swoje odrębne miejsce w Kościele i oznacza gotowość oddania się na całkowitą służbę Ewangelii i Królestwa Bożego [33] przez naśladowanie Chrystusa w Jego miłości oblubieńczej do Kościoła [34]. Wyposażony w moc sakramentalną kapłan jest głosicielem Bożego słowa, szafarzem sakramentów i przewodnikiem Ludu Bożego. Wezwanie na drogę rad ewangelicznych, właściwe dla osób konsekrowanych, jest bardziej radykalnym naśladowaniem Chrystusa, które ma swoje korzenie w konsekracji chrztu. Zobowiązanie się przez profesję do życia na wzór Chrystusa czystego, ubogiego i posłusznego Ojcu jest możliwe dzięki szczególnemu darowi Ducha Świętego [35]. Życie konsekrowane wskazuje na najgłębszą istotę posłuszeństwa chrześcijańskiego i uosabia dążenie całego Kościoła-Oblubienicy do zjednoczenia z Chrystusem [36].

Rozpoznanie posłuszeństwa dokonuje się poprzez wiarę, która rozjaśnia wszystko nowym światłem i ujawnia Boży zamysł odnośnie pełnego posłuszeństwa człowieka [37]. Wzorem rozpoznawania i podjęcia swojego posłuszeństwa jest Maryja [38]. Pomoc w rozpoznaniu wezwania życiowego stanowi rodzina, formująca wrażliwość na dobro i otwierająca na współpracę z Bogiem i ludźmi [39]. Odkrywanie projektu Bożego spełnia się na modlitwie, uzdalniającej do przekraczania własnych lęków i ograniczeń [40]. Doskonalenie posłuszeństwa dokonuje się poprzez czyny spełniane zgodnie z dobrze uformowanym sumieniem [41]. Posłuszeństwo chrześcijańskie jest zadaniem udzielania odpowiedzi „wołającemu” Bogu przez całe życie.

Przypisy

  1. por. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, 22
  2. por. Konstytucja dogmatyczna o Kościele 31; Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym, 52
  3. por. List do młodych Parati semper, 9
  4. por. adhortacja Christifideles laici, 10; adhortacja Pastores dabo vobis, 35; adhortacja Vita consecrata, 17
  5. por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 16
  6. por. encyklika Veritatis splendor, 21
  7. por. tamże, 73
  8. por. tamże, 86
  9. por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 16
  10. por. adhortacja Vita consecrata, 14,
  11. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 36
  12. por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 9
  13. por. List do młodych Parati semper
  14. por. adhortacja Vita consecrata, 64
  15. por. tamże, 38
  16. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 37
  17. por. encyklika Veritatis splendor, 17
  18. por. tamże, 50
  19. por. tamże, 2
  20. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 20
  21. por. adhortacja Ecclesia in Europa, 33
  22. por. adhortacja Famililiaris consortio, 11
  23. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 35
  24. por. List do młodych Parati semper, 9
  25. adhortacja Pastores dabo vobis, 34
  26. por. {http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/399 adhortacja Pastores dabo vobis], 59
  27. por. List do młodych Parati semper, 9
  28. por. adhortacja Chritifideles laici, 9
  29. por. http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/387 tamże], 16
  30. por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ list do rodzin Gratissimam sanae], 2
  31. por. [www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043/pos/108/ tamże], 18
  32. por. encyklika Veritatis splendor, 109
  33. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 8
  34. por. tamże, 22
  35. por. adhortacja Vita consecrata, 30
  36. por. tamże, 3
  37. por. adhortacja Christifideles laici, 3
  38. por. adhortacja Pastores dabo vobis, 82
  39. por. tamże, 79
  40. por. List do młodych Parati semper, 8
  41. por. encyklika Veritatis splendor,71

Bibliografia

Dzieła Jana Pawła II

Inne dokumenty Kościoła

  • Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów, Watykan 1994;
  • Kongregacja ds. Duchowieństwa, Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów, Watykan 1997;
  • Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, Życie braterskie we wspólnocie – Congregavit nos in unum Christi amor, Watykan 1994;

=Publikacje innych autorów

  • A. Derdziuk, Rodzina w służbie budzenia powołań zakonnych. W: „Życie konsekrowane” 3:1995 nr 2;
  • J. Nagórny, Posłannictwo chrześcijan w świecie. T. 1: "Świat i wspólnota", Lublin 1997;
  • S. Olejnik, Teologia moralna życia osobistego, Włocławek 1999.

Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o posłuszeństwie (chrześcijańskim)

Poprzez ślub posłuszeństwa osoby konsekrowane decydują się naśladować z pokorą posłuszeństwo Odkupiciela w sposób szczególny. O ile bowiem poddanie się woli Bożej i posłuszeństwo Bożemu Prawu jest warunkiem życia chrześcijańskiego w każdym stanie, to w „stanie zakonnym”, w „stanie doskonałości”, ślub posłuszeństwa ustanawia w sercu każdego i każdej z Was, drodzy Bracia i Siostry, powinność szczególniejszego odniesienia do Chrystus „posłusznego aż do śmierci”. A ponieważ to Chrystusowe posłuszeństwo stanowi istotny rdzeń dzieła Odkupienia, jak wynika z przytoczonych powyżej słów Apostoła, dlatego też w wypełnianiu ewangelicznej rady posłuszeństwa należy także upatrywać szczególny moment tej zbawczej „ekonomii Odkupienia”, które przenika całe Wasze powołanie w Kościele.


Sobór naucza, że «Bogu objawiającemu należy okazać 'posłuszeństwo wiary'». To zwięzłe, ale bogate w treść stwierdzenie wyraża jedną z podstawowych prawd chrześcijaństwa. Podkreśla przede wszystkim, że wiara jest odpowiedzią wyrażającą posłuszeństwo Bogu. Wiąże się z tym uznanie Jego boskości, transcendencji i doskonałej wolności. Bóg, który pozwala się poznać, autorytetem swojej absolutnej transcendencji zaświadcza o wiarygodności objawianych przez siebie prawd. Przez wiarę człowiek wyraża akceptację tego Bożego świadectwa. Oznacza to, że w sposób pełny i w całości uznaje za prawdę wszystko, co zostało mu objawione, ponieważ sam Bóg jest jej rękojmią. Ta prawda, którą otrzymuje w darze i której sam nie może się domagać, wpisuje się w kontekst relacji międzyosobowych, nakłaniając rozum, aby otworzył się na jej przyjęcie i uznał jej głęboki sens. Właśnie dlatego akt zawierzenia Bogu był zawsze rozumiany przez Kościół jako moment fundamentalnego wyboru, który angażuje całą osobę. Rozum i wola wyrażają tu w najwyższym stopniu swą naturę duchową, aby pozwolić człowiekowi na dokonanie aktu, w którym realizuje się w pełni jego osobowa wolność. Wolność zatem nie tylko towarzyszy wierze — jest jej nieodzownym warunkiem. Więcej, to właśnie wiara pozwala każdemu jak najlepiej wyrazić swoją wolność. Innymi słowy, wolność nie wyraża się w dokonywaniu wyborów przeciw Bogu. Czyż można bowiem uznać, że autentycznym przejawem wolności jest odmowa przyjęcia tego, co pozwala na realizację samego siebie? Akt wiary jest najdonioślejszym wyborem w życiu człowieka; to w nim bowiem wolność dochodzi do pewności prawdy i postanawia w niej żyć.


Prawdziwa autonomia moralna człowieka nie oznacza bynajmniej odrzucenia, ale właśnie przyjęcie prawa moralnego, Bożego przykazania: „Pan Bóg dał człowiekowi taki rozkaz” (Rdz 2, 16). Wolność człowieka i prawo Boże spotykają się i są powołane, aby się wzajemnie przenikać, czego wyrazem jest dobrowolne posłuszeństwo człowieka wobec Boga oraz bezinteresowna dobroć Boga wobec człowieka. I dlatego posłuszeństwo Bogu nie ma — jak sądzą niektórzy — charakteru heteronomicznego, tak jakby życie moralne było podporządkowane woli absolutnej wszechmocy, zewnętrznej wobec człowieka i przeciwnej jego wolności. W istocie rzeczy, gdyby heteronomia moralności oznaczała negację samostanowienia człowieka lub narzucanie mu norm przeciwnych jego dobru, pozostawałaby w sprzeczności z objawieniem Przymierza i odkupieńczego Wcielenia. Tego rodzaju heteronomia byłaby jedynie formą alienacji, sprzeczną z Bożą mądrością i z godnością ludzkiej osoby.


Linki zewnętrzne

Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich

Zobacz także