Ronald Reagan

Ronald Reagan (Ronald Wilson Reagan), (ur. w 1911 w Tampico, zm. w 2004 w Bel Air) - amerykański polityk i mąż stanu, gubernator stanu Kalifornia w latach 1967-1975, 40 prezydent Stanów Zjednoczonych. Sprawował urząd dwukrotnie: od 1980 do 1984 i od 1984 do 1988 roku. Uważany za jednego z najwybitniejszych przywódców USA w XX wieku.

Życie i poglądy. Kariera polityczna

Pochodził z katolicko-protestanckiej rodziny o korzeniach irlandzko-szkockich. W wieku 10 lat został ochrzczony w Kościele Uczniów Chrystusa, należącym do nurtu prezbiteriańskiego w łonie amerykańskiego protestantyzmu. W 1932 roku ukończył Eureka College w stanie Illinois. Następnie pracował jako radiowy komentator sportowy. W drugiej połowie lat 30. odbywał służbę wojskową, a po jej zakończeniu trafił do Hollywood, gdzie rozpoczął trwającą prawie 10 lat karierę aktorską. Zagrał w około 20 filmach sensacyjnych, westernach i thrillerach, najczęściej występując w rolach drugoplanowych. Już w czasie pobytu w Hollywood wyróżniał się postawą antykomunistyczną i sceptycznym stosunkiem do modnych w życiu hollywodzkiej society poglądów lewicowych. W tym czasie określał się jednak jako sympatyk Partii Demokratycznej. Na początku lat 50. zbliża się do Republikanów, z którymi wkrótce związał się na całe życie. Stopniowo porzuca aktorstwo filmowe na rzecz kariery telewizyjnej, która jednocześnie pomaga mu w rozpoczęciu aktywności politycznej.

Dwukrotnie żonaty: z Jane Wyman (1940-1949) oraz Nancy Davis (później Reagan) (1952-do śmierci). Miał czworo biologicznych dzieci (z obydwu związków) oraz adoptowanego w pierwszym małżeństwie syna.

W latach 50. Reagan został członkiem Kościoła prezbiteriańskiego, do którego należała Nancy Reagan.

Po 8 latach pełnienia funkcji gubernatora Kalifornii w 1976 roku po raz pierwszy ubiegał się w ramach Partii Republikańskiej o nominację na kandydata w wyborach prezydenckich. W wewnątrzpartyjnej rywalizacji silniejszym okazał się jednak urzędujący prezydent Gerald Ford. Nominację udało mu się zdobyć cztery lata później. W wyborach pod koniec 1980 roku pokonał urzędującego [Jimmiego Cartera|Jimmy Carter]] z Partii Demokratycznej. W styczniu 1981 roku podczas tradycyjnej uroczystości na waszyngtońskim Kapitolu został zaprzysiężony na prezydenta USA.

W marcu 1981 roku odniósł rany w zamachu przed jednym z waszyngtońskich hoteli. Do prezydenta strzelał niezrównoważony psychicznie John Hinckley. Jedna z kul utkwiła w klatce piersiowej Reagana, nieopodal serca. Zdrowie i życie przywódcy udało się opanować dzięki niemal natychmiastowej operacji chirurgicznej. Komentując zamach, polityk wielokrotnie podkreślał, że zawdzięcza swoje ocalenie interwencji Boga .

Dwie kadencje Ronalda Reagana na stanowisku prezydenta USA powszechnie oceniane są jako znaczne wzmocnienie międzynarodowej pozycji Stanów Zjednoczonych na arenie międzynarodowej oraz czas zwycięstwa Zachodu w zimnowojennej rywalizacji z ZSRR. Dzięki temu cieszył się ogromną popularnością w Polsce i innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.

Reagan dał się również poznać jako przeciwnik przerywania ciąży i wspierania przez państowowe agendy edukacji seksualnej dzieci i młodzieży. W 1983 roku, w 10. rocznicę decyzji Sądu Najwyższego w słynnej sprawie Roe przeciwko Wade, które posłużyła do legalizacji aborcji w prawie federalnym USA, prezydent opublikował bezprecedensowy artykuł radykalnie krytykujący zabijanie nienarodzonych:

Mówiłem także, że każdy, kto nie jest pewien, że mamy do czynienia z drugim ludzkim życiem, powinien wyraźnie przechylić szalę na korzyść życia. Jeśli nie wiesz, czy ktoś jeszcze żyje, czy już umarł, to nigdy go nie pochowasz. Myślę, że tylko ten aspekt powinien wystarczyć nam wszystkim, by żądać i dążyć do ochrony nienarodzonych.

— Artykuł Aborcja a sumienie narodu, za: Instytut Ronalda Reagana

Ronald Reagan a Jan Paweł II

Powszechnie przyjmuje sie teorię, że zdecydowana walka polityczna z Imperium Zła (jak nazywał często Związek Radziecki) obok pontyfikatu Jana Pawła II oraz znacznie przyczyniły się do upadku komunizmu. Istotna współtorowość skutecznych działań politycznych prezydenta USA (sankcje gospodarcze wobec ZSRR i krajów bloku wschodniego, ambitny program tzw. wojen gwiezdnych, aktywność militarna Ameryki w różnych regionach świata zagrożonych przez ekspansję komunistyczną) oraz globalne, duchowe i moralne odziaływanie autorytetu papieża-Polaka w latach 80. kierują wielu autorów do sformułowania wniosków o swoistym "sojuszu strategicznym" na linii Waszyngton-Watykan służącemu demontażowi systemu komunistycznego w Europie.

Jednym z pierwszych dziennikarzy stawiających taką tezę był amerykański dziennikarz lewicowy Carl Bernstein, który w 1992 roku w tekście w tygodniku "Time" sugerował zawarcie przez Reagana i Jana Pawła II "tajnego porozumienia" o zwalczaniu wpływów ideologii komunistycznej na całym świecie. Hipotezę autora potwierdzał w tekście Richard V. Allen, doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego. "Pakt" taki miał zostać zawarty przez papieża i Reagana 7 czerwca 1982 roku, podczas pierwszej wizyty szefa amerykańskiego państwa w Watykanie . Polski publicysta Tomasz Pompowski w książce Armia Boga kontra Imperium Zła, powołując się obok osoby Allena na opinię włoskiego kardynała Pio Laghi, nuncjusza apostolskiego w Waszyngtonie twierdzi z kolei, że o takim porozumieniu można mówić jedynie w sensie symbolicznym, a nie ściśle dyplomatycznym . Hipotezy o tajnym porozumienia Reagana i Jana Pawła II krytykuje znany amerykański myśliciel i badacz pontyfikatu papieskiego George Weigel, przypisując centralną rolę w obaleniu komunizmu religijno-moralnej postawie papieża i polskiego społeczeństwa:

Prawdziwa ukryta historia upadku komunizmu rozegrała się umysłach, sercach i duszach milionów, które podjęły ryzyko nazwania dobra i zła po imieniu, do którego zachęcał Jan Paweł II.

— George Weigel, Pope 007, First Things”, January 1997

Osobiste relacje Reagana i Jana Pawła II

Ronald Reagan i Jan Paweł II przez cały okres prezydentury amerykańskiego lidera utrzymywali stały kontakt dyplomatyczny, oparty głównie na wymianie telegramów i innych form poczty dyplomatycznej oraz rozmów telefonicznych. Przy okazji wizyt papieża w USA oraz prezydenta w Watykanie odbyli również cztery spotkania osobiste. Po raz pierwszy nastąpiło to w czerwcu 1982 roku podczas oficjalnej wizyty Reagana we Włoszech i Watykanie. Drugie spotkanie miało charakter mniej oficjalny - w 1984 roku wracający z państwowej wizyty w Chinach amerykański prezydent zatrzymał się w Fairbanks na Alasce, gdzie przybył również Jan Paweł II, zatrzymując się w drodze podczas podróży apostolskiej do Korei Południowej, Papui Nowej Gwinei, Wysp Salomona oraz Tajlandii. Kolejną okazją do spotkania była ponowna wizyta Reagana we Włoszech i Watykanie w czerwcu 1987 roku, następnie, we wrześniu tego samego roku - pielgrzymka papieża do USA. W jej trakcie, obydwaj przywódcy odbyli długie spotkanie osobiste w Miami na Florydzie .

Wiele rozmów Reagana i Jana Pawła II dotyczyło również sytuacji społeczno-politycznej w Polsce pod rządami generała Wojciecha Jaruzelskiego.