Umiarkowanie: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „ Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, [http://www.polwen.pl/ Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne], Radom 2014 Au...”) |
|||
Linia 45: | Linia 45: | ||
{{Cytat box | {{Cytat box | ||
− | |cytat = <P> Św. Paweł Apostoł dla przedstawienia chrześcijanom w Koryncie życia chrześcijańskiego posłużył się obrazem atlety — wzoru połączenia wysiłku i wytrwałości (por. 1 Kor 9, 24-25). Istotnie, właściwemu uprawianiu sportu musi towarzyszyć umiarkowanie i umiejętność wyrzeczenia; bardzo często wymaga ono ponadto odpowiedniego poczucia przynależności do zespołu, postawy szacunku, docenienia zalet drugiego, uczciwości w grze i pokory potrzebnej do uznania własnych ograniczeń. Wreszcie sport, zwłaszcza w swych formach o słabszej rywalizacji, sprzyja dobrej zabawie i spędzaniu czasu w gronie przyjaciół.</P> | + | |cytat = <P> Św. [[Paweł z Tarsu|Paweł Apostoł]] dla przedstawienia chrześcijanom w Koryncie życia chrześcijańskiego posłużył się obrazem atlety — wzoru połączenia wysiłku i wytrwałości (por. 1 Kor 9, 24-25). Istotnie, właściwemu uprawianiu sportu musi towarzyszyć umiarkowanie i umiejętność wyrzeczenia; bardzo często wymaga ono ponadto odpowiedniego poczucia przynależności do zespołu, postawy szacunku, docenienia zalet drugiego, uczciwości w grze i pokory potrzebnej do uznania własnych ograniczeń. Wreszcie [[sport]], zwłaszcza w swych formach o słabszej rywalizacji, sprzyja dobrej zabawie i spędzaniu czasu w gronie przyjaciół.</P> |
<P>A zatem również dla chrześcijanina sport może być pomocą w rozwijaniu cnót kardynalnych — roztropności i sprawiedliwości, męstwa i umiarkowania — w wyścigach po «nieprzemijający» wieniec, jak pisze św. Paweł.</P> | <P>A zatem również dla chrześcijanina sport może być pomocą w rozwijaniu cnót kardynalnych — roztropności i sprawiedliwości, męstwa i umiarkowania — w wyścigach po «nieprzemijający» wieniec, jak pisze św. Paweł.</P> |
Wersja z 14:47, 10 mar 2014
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: o. Paweł SALAMON OFMConv
Umiarkowanie – (łac. temperantia) – jedna z czterech cnót kardynalnych; polega na porządkowaniu w człowieku popędów i pragnień celem uzyskania równowagi w dążeniu do przyjemności i w używaniu dóbr doczesnych, ze względu na jego dobro duchowe i cel ostateczny. Jest przeciwieństwem rozpasania i nieopanowania.
U Arystotelesa umiarkowanie oznacza środek między nieczułością a rozwiązłością. W Nowym Testamencie Chrystus przestrzega przed brakiem umiarkowania w sprawach doczesnych: Tak dzieje się z każdym, kto skarby gromadzi dla siebie, a nie jest bogaty przed Bogiem (Łk 15,21).
Spis treści
Nauczanie Jana Pawła II nt. umiarkowania
W nauczaniu Jana Pawła II cnota umiarkowania prezentowana jest w ramach konkretnych wskazań moralnych kierowanych do współczesnego człowieka, występuje w różnych dokumentach papieskich, a szczególnie w orędziach wielkopostnych. Kreśląc wizję współczesnego świata, Papież ze smutkiem zaznacza, że jest on pełen materializmu, nieopanowanego konsumizmu, ogromnego zróżnicowania i wyzysku biednych przez bogatych: Nadrozwój, polegający na nadmiernej rozporządzalności wszelkiego typu dobrami materialnymi na korzyść niektórych warstw społecznych, łatwo przemienia ludzi w niewolników „posiadania” i natychmiastowego zadowolenia, [...]. Jest to tak zwana cywilizacja „spożycia” czy konsumizm, który niesie z sobą tyle „odpadków” i „rzeczy do wyrzucenia”[1]. Skutkiem takiej cywilizacji jest hołdowanie własnemu egoizmowi, nadużywanie przyjemności cielesnej, pysznienie się bogactwem, żądza władzy, brak wrażliwości na potrzebujących i zupełny brak praktycznego odniesienia do Boga: dobrobyt materialny i konsumizm [...] sprzyjają i hołdują zasadzie: żyć tak, jak gdyby Bóg nie istniał [2]. W ten sposób wielu ludzi, także chrześcijan, ulega pożądliwościom, nałogom i zatraca godność Bożego obrazu w sobie. Ważniejsze staje się „więcej mieć”, zamiast troska o to, aby „bardziej być” [3]. Wobec takich postaw, uderzających w moralne zasady życia ludzkiego, Jan Paweł II wzywa do głębokiego nawrócenia, przewartościowania dotychczasowego sposobu myślenia i podjęcia na nowo wskazań ewangelicznych [4]. Konieczne jest, aby ludzkie instynkty i pragnienia zostały ukierunkowane i opanowane przez głębsze siły, jakie tkwią w człowieku [5]. Będzie to możliwe, jeśli zarówno wymiar życia indywidualnego, jak i społecznego zostanie ogarnięty cnotą umiarkowania Papież jest mocno przekonany, że pragnąc zapewnić dobrobyt społeczny, kulturowy, duchowy, a także ekonomiczny każdemu członkowi społeczeństwa, trzeba koniecznie powstrzymać nieumiarkowaną konsumpcję dóbr doczesnych i unikać mnożenia sztucznych potrzeb. Umiarkowanie i prostota winny stać się kryterium naszego codziennego życia [6]. Co więcej, Papież zachęca nawet do praktykowania ubóstwa ewangelicznego, czyli czynnego uczestnictwa w szczególnej miłości, którą Bóg darzy ubogich [...]. Ci, którzy realizują ubóstwo ewangeliczne, są gotowi poświęcić swoją majętność i samych siebie, by inni mogli żyć[7]. Trzeba uczyć się umiarkowania przez zachowanie tego, co niezbędne, ażeby wszystkim zapewnić godziwe warunki życia[8]. Oznacza to zadanie, aby umartwić w sobie pragnienie posiadania, często nieumiarkowane, aby dać bliźniemu to, czego pilnie potrzebuje [9]. W ten sposób chrześcijanin przeciwstawi się bałwochwalczemu „kultowi mamony” i znajdzie posłuch także u tych, którzy zdając sobie sprawę z ograniczoności zasobów naszej planety, domagają się poszanowania i ochrony stworzenia przez ograniczenie konsumpcji, zachowanie trzeźwego umiaru i wyznaczenie stosownych granic własnym pragnieniom [10]. Jan Paweł II podkreśla, że przez umiarkowanie chrześcijanin ‘‘nie tylko zapewnia pomoc człowiekowi w potrzebie, ale sam zyskuje sposobność do duchowego wzrostu, bo troska o bliźniego skłania go do oderwania się od ziemskich dóbr[11]. Rozwijanie cnoty umiarkowania jest istotnym warunkiem życia moralnego we współczesnym świecie.
Przypisy
- ↑ Solicitudo Rei Socialis 28; por. Redemptor hominis 16
- ↑ Christifideles laici 34; 53
- ↑ por. Pastores dabo vobis 8; Solicitudo Rei Socialis 28
- ↑ por. Orędzie na Wielki Post 1982
- ↑ Redemptor hominis 16
- ↑ Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1993, nr 5
- ↑ tamże
- ↑ Orędzie na Wielki Post 1994, nr 5
- ↑ tamże
- ↑ Vita consecrata 90
- ↑ Orędzie na Wielki Post 1997, nr 3; por. Ut unum sint 100
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- Pastores dabo vobis 8;
- Solicitudo Rei Socialis 28;
- Vita consecrata 90;
- Ut unum sint 100;
- Orędzia na Światowy Dzień Pokoju 1993;
- Orędzia na Wielki Post 1982; 1994; 1997.
Inne dokumenty Kościoła
- Katechizm Kościoła Katolickiego 1809.
Publikacje innych autorów
- P. Salamon. Umiarkowanie cnotą na dzisiejsze czasy. „W nurcie franciszkańskim” 10:2001.
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o umiarkowaniu
I tak, Katechizm Kościoła Katolickiego najpierw stwierdza, iż „w dziedzinie gospodarczej nakaz poszanowania ludzkiej godności oznacza, że należy praktykować cnotę umiarkowania, aby ograniczać przywiązanie do dóbr tego świata; cnotę sprawiedliwości, aby respektować prawa bliźniego i oddać mu to, co mu się należy; cnotę solidarności — w myśl złotej zasady i na wzór wielkoduszności Chrystusa, który «będąc bogaty», dla nas stał się ubogi, aby nas «ubóstwem swym ubogacić» (2 Kor 8, 9)”
Św. Paweł Apostoł dla przedstawienia chrześcijanom w Koryncie życia chrześcijańskiego posłużył się obrazem atlety — wzoru połączenia wysiłku i wytrwałości (por. 1 Kor 9, 24-25). Istotnie, właściwemu uprawianiu sportu musi towarzyszyć umiarkowanie i umiejętność wyrzeczenia; bardzo często wymaga ono ponadto odpowiedniego poczucia przynależności do zespołu, postawy szacunku, docenienia zalet drugiego, uczciwości w grze i pokory potrzebnej do uznania własnych ograniczeń. Wreszcie sport, zwłaszcza w swych formach o słabszej rywalizacji, sprzyja dobrej zabawie i spędzaniu czasu w gronie przyjaciół.
A zatem również dla chrześcijanina sport może być pomocą w rozwijaniu cnót kardynalnych — roztropności i sprawiedliwości, męstwa i umiarkowania — w wyścigach po «nieprzemijający» wieniec, jak pisze św. Paweł.