Świętość
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: ks. Tadeusz ZADYKOWICZ
Świętość – (łac. „sacrum”) – coś, co jest „oddzielone”, „odmienne” od świata; w znaczeniu absolutnym wyłączny przymiot Boga; na mocy działania Boga cechę tę zyskują także osoby, instytucje; stan duchowej i moralnej doskonałości człowieka osiągnięty dzięki jego współpracy z łaską Bożą.
Spis treści
Nauczanie Jana Pawła II nt. świętości
Jan Paweł II mówi o świętości w dwojakim znaczeniu. Najpierw przypomina, że jest ona przede wszystkim przymiotem Boga. Tylko Bóg jest święty. Jego świętość ma charakter ontologiczny. Z racji pochodzenia oraz dzięki ofierze Chrystusa i nieustannemu działaniu Ducha Świętego święty jest także Kościół. Drugie znaczenie świętości jest związane z dziedziną życia moralnego. Ze świętości ontologicznej, obiektywnej wypływa powinność dążenia do świętości moralnej; do tej – jak mówi Papież – wysokiej miary zwyczajnego życia chrześcijańskiego (por. NMI 31). Świętość jest darem Boga. To On jest jej źródłem i tylko z Niego może ona przejść na stworzenie, a zwłaszcza na człowieka. Świętość człowieka jest zatem uczestnictwem w świętości, w życiu samego Boga i świadectwem Jego przemieniającej łaski, przynależnością do Tego, który jest w najgłębszym sensie Święty. Papież nazywa ją także „podstawowym dziedzictwem synów Bożych”, „szczególnym podobieństwem do Chrystusa”, „odzwierciedleniem doskonałości Ojca” [1]. Świętość jest dziełem, którego dokonuje Chrystus mocą Ducha Świętego. Człowiek nie może osiągnąć świętości bez pomocy łaski [2]. Nie może ona jednak być zdobyta także bez wysiłku człowieka i bez zaangażowania jego wolności [3]. W tym wysiłku – jak mówi Jan Paweł II – nikt nie może człowieka zastąpić. Świętość w znaczeniu moralnym jest upodabnianiem się człowieka do Boga, swoistą sakralizacją, daniem Bogu tego, co jest ludzkie, ponownym odkrywaniem sensu życia poprzez wybory moralne.
Papież mocno opowiada się za soborowym podkreśleniem powszechnego powołania do świętości [4]. Uczestnictwo w świętości samego Boga, które bierze swój początek w sakramentach i życiu wiary, jest powołaniem wszystkich, a nie przywilejem niektórych. Obejmuje ono duchownych i świeckich; osoby żyjące w małżeństwie i ludzi samotnych; także tych, którzy posiadają i użytkują własne dobra, zajmują się sprawami doczesnymi, wykonują określone zawody, pełnią swoje misje i oddają się różnym zajęciom – działalności politycznej, gospodarczej, społecznej, prawodawczej [5]. Wskazówki na temat świętości znajdą w orędziu papieskim duchowni i świeccy, ludzie pracy, kultury, nauki, sportu. Wszyscy powinni dążyć do świętości, ponieważ noszą w sobie jej zarodek; powinni przybliżać się do źródła świętości; rozwijać tę świętość, która została im udzielona. Wszyscy powinni żyć jak przystoi świętym (Ef 5,3) i przyoblec się jako […] wybrańcy Boży – święci i umiłowani – […] w serdeczne miłosierdzie, dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość (Kol 3,12). Dążenie do świętości jest zadaniem o charakterze nie tylko powszechnym, ale także całożyciowym, ponieważ swoistym „tworzywem” świętości człowieka jest historia jego życia.
Jan Paweł II wskazuje szereg dróg wzrastania w świętości. Przede wszystkim świętość opiera się na darze i przykazaniu miłości [6]. Ponieważ Chrystus w doskonały sposób odzwierciedla doskonałość Ojca i Jego miłość, drogą do świętości jest naśladowanie Go. Świętość jest wobec tego podobieństwem do Chrystusa – podobieństwem przez miłość. Jan Paweł II wielokrotnie przypomina też, że kodeks chrześcijańskiej świętości został zawarty w „Kazaniu na Górze”. Wezwanie do świętości realizuje się także poprzez życie w duchu ewangelicznych błogosławieństw. Świętość człowieka wyraża się również w pełnieniu woli Ojca w każdej okoliczności życia. Do jej istoty należy posłuszeństwo przykazaniom, oznacza to nieustanne staranie o zachowanie harmonii pomiędzy wyznawaną wiarą a własnym życiem. Znakiem przybliżania się do źródła świętości jest gorliwość apostolska, umiłowanie modlitwy i Kościoła, duch służby, uczciwości, prawdy, troski o dobro wspólne. Świętość wyraża się w zwyczajnych warunkach życia rodzinnego i zawodowego, w podejmowaniu codziennych obowiązków. Tak rozumiana świętość jest odpowiedzią na przedwieczną miłość Boga. Przeciwnikiem świętości jest grzech, a więc świętość polega także na jego przezwyciężaniu [7].
Choć powołanie do świętości ma charakter powszechny, to do niektórych odnosi się w sposób szczególny. Jan Paweł II nazywa świętość i dążenie do świętości szczególną racją bytu wspólnot życia konsekrowanego, a w tych wspólnotach każdej osoby konsekrowanej [8]. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że nie może to oznaczać jakiegoś ekskluzywizmu. Świętość wszystkich ma przyczyniać się do rozwoju w społeczności ziemskiej bardziej godnego człowieka sposobu życia. Dlatego też Papież zachęca do porzucenia lęku przed świętością i docenia zarówno tę świętość zwyczajną, związaną ze stanem łaski uświęcającej, jak i świętość w stopniu heroicznym.
Jan Paweł II nie tylko mówi, czym jest świętość, ale także ukazuje, że jest ona możliwa tu i teraz; w różnych typach powołania, w różnych sytuacjach życiowych. Szczególnym znakiem tego są liczne beatyfikacje i kanonizacje. Ogłaszając świętych i błogosławionych, Papież wskazuje na ich rolę, mówiąc, że stanowią oni swoisty punkt odniesienia i głoszą prawdę o ostatecznym powołaniu i przeznaczeniu człowieka, o wieczności [9]. Są oni szczególnym objawieniem najwyższych horyzontów ludzkiej wolności oraz wyrazem tego, co trwałe i nieprzemijające. Ich świadectwo ma także rangę wezwania do obumierania zła i grzechu. W świętych chrześcijanin ma odnajdować wzór, moc i radość życia zgodnego z przykazaniami Bożymi i z ewangelicznymi błogosławieństwami. W jednej ze swoich homilii Papież określił rolę świętych jako wołanie o świętości. Niekiedy – jak mówi Papież – są oni także po to, by zawstydzać. U progu nowego tysiąclecia świętość powinna być wpisana we wszelkie programy duszpasterskie.
Swoistą syntezą nauczania Jana Pawła II na temat świętości jest jego wezwanie, by stała się ona programem duszpasterskim w nowym tysiącleciu. Papież stawia pytanie: czy można zaprogramować świętość? − i stwierdza, że podporządkowanie programu duszpasterskiego nadrzędnej idei świętości to decyzja brzemienna w skutki. Wyraża ona przekonanie, że skoro chrzest jest prawdziwym włączeniem w świętość Boga poprzez wszczepienie w Chrystusa i napełnienie Duchem Świętym, to sprzeczna z tym byłaby postawa człowieka pogodzonego z własną małością, zadowalającego się minimalistyczną etyką i powierzchowną religijnością. Dlatego też dzisiaj trzeba na nowo z przekonaniem zalecać wszystkim dążenie do tej „wysokiej miary” zwyczajnego życia chrześcijańskiego [10].
Przypisy
- ↑ por. np. Orędzie na Światowy Dzień Młodzieży 1991, nr 4
- ↑ por. Mulieris dignitatem 27
- ↑ por. Veritatis Splendor 107
- ↑ por. Christifideles laici 16-17
- ↑ por. Homilia, Stary Sącz, 16.06.1999
- ↑ por. Veritatis Splendor 107
- ↑ por. Homilia, Elbląg, 6.06.1999
- ↑ por. Vita consecrata 39
- ↑ por. Veritatis Splendor 107
- ↑ Novo millenio ineunte 31
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- Christifideles laici 16-17;
- Familiaris consortio 55-62;
- Veritatis Splendor 107;
- Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. "Bóg Ojciec." Kraków−Ząbki 1999, 43;
- Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. "Jezus Chrystus." Kraków−Ząbki 1999, 70;
- Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. "Kościół." Kraków−Ząbki 1999, 79;
- Mulieris dignitatem 27;
- Novo millenio ineunte 30-31;
- Orędzie na Światowy Dzień Młodzieży. 1991.
Publikacje innych autorów
- Świętość we współczesności. Red. I. Dec. Wrocław 1990;
- I. Werbiński. Świętość w świetle dekretów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych po Soborze Watykańskim II. Warszawa 1993.
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o świętości
Linki zewnętrzne
Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich
