Konsekracja zakonna

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Wersja z dnia 08:04, 11 kwi 2014 autorstwa PWasiuk (dyskusja | edycje) (Utworzył nową stronę „ Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, [http://www.polwen.pl/ Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne], Radom 2014 Au...”)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014
Autor hasła: o. Andrzej DERDZIUK OFMCap   


Konsekracja zakonna – (łac. „consecratio” – poświęcenie) – oddanie swego życia na służbę Bogu dla dobra Kościoła; chodzi tu o poświęcenie się całkowite, płynące z umiłowania Boga ponad wszystko [1]. Oddanie się Bogu dokonuje się przez profesję rad ewangelicznych, w której spotyka się działanie powołującego Boga i odpowiedź człowieka. Śluby są wyrazem przymierza, jakie człowiek zawiera z Bogiem, odpowiadając na Jego dar – wezwanie. Wzorem konsekracji jest Jezus Chrystus, który wypełnia wolę Ojca i dokonuje ofiary ze swojego życia. Konsekracja realizuje się przez naśladowanie Chrystusa. Konsekracja zakonna – jako sposób życia potwierdzony przez Kościół – zrodziła się w III wieku pod wpływem anachoretów i pustelników, gromadzili się oni na pustyniach, by oddawać się modlitwie i pokucie. Po zaprzestaniu prześladowań była to droga do świętości, czerpiąca swój radykalizm z pragnienia całkowitego porzucenia świata.

Życie konsekrowane jest trwałą formą życia, w której wierni pod działaniem Ducha Świętego, naśladując wierniej Chrystusa, oddają się całkowicie nade wszystko umiłowanemu Bogu. Poświęcając się dla chwały Boga, budowania Kościoła i zbawienia świata, pragną osiągnąć doskonałą miłość w służbie Królestwa Bożego i, stawszy się w Kościele wyraźnym znakiem, zapowiadać niebieską chwałę [2]. Rozróżnia się instytuty zakonne oraz świeckie instytuty życia konsekrowanego. Zakonnicy żyją we wspólnotach, w których zachowuje się profesję rad ewangelicznych. Świeckie osoby konsekrowane dają świadectwo w swoim świeckim stanie. Obecnie rozwija się praktyka konsekracji dziewic oraz wdów i wdowców, którzy żyjąc w świecie, składają ślub czystości i poświęcają się modlitwie oraz służbie Kościołowi.


Nauczanie Jana Pawła II nt. konsekracji zakonnej

Jan Paweł II przypomniał na nowo znaczenie i wartość konsekracji zakonnej jako istotnego wymiaru życia i świętości Kościoła. Rozważania Papieża na ten temat zostały zawarte w katechezach środowych w 1994 roku, stanowiących przygotowanie Kościoła do przeżycia IX Synodu Biskupów. Owocem tego Synodu była adhortacja Vita consecrata. Ojciec Święty ukazał chrystologiczne i trynitarne podstawy konsekracji zakonnej, która będąc zakorzeniona we chrzcie, staje się znakiem eschatologicznego Królestwa.

Konsekracja zakonna wyraża się poprzez zachowywanie rad ewangelicznych, do czego osoba powołana i obdarzona szczególnym charyzmatem zobowiązuje się poprzez publicznie składane śluby lub przyrzeczenia. U podstaw konsekracji leży inicjatywa Boga, który powołuje człowieka, wyposażając go w dar realizowania danego charyzmatu [3]. Wzorem konsekracji jest Jezus Chrystus. Przyjmując od Ojca konsekrację, Syn ze swej strony konsekruje się Jemu dla ludzkości. Jego życie w dziewictwie, posłuszeństwie i ubóstwie wyraża Jego synowską i całkowitą wierność wobec zamysłu Ojca [4]. Osoba konsekrowana, otrzymując szczególny dar Ducha Świętego [5], zobowiązuje się do naśladowania sposobu życia Jezusa Chrystusa i sprawia, że widzialna staje się miłująca i zbawcza obecność Chrystusa [6]. Poddając Chrystusowi całą egzystencję, osoba konsekrowana przez wiarę i wysiłek ascetyczny zapowiada eschatologiczną doskonałość [7]. Profesja zakonna stwarza nową więź człowieka z Bogiem Trójjedynym w Jezusie Chrystusie [8]. Zawiera się w niej dojrzały wybór Boga samego, oblubieńcza odpowiedź na miłość Chrystusa oraz szczególna uległość Duchowi Świętemu [9].

Profesja zakonna jest zakorzeniona w łasce chrztu, mocą której człowiek otrzymuje szczególną wewnętrzną więź z Chrystusem. Konsekracja zakonna różni się jednak od konsekracji chrzcielnej swą specyfiką, jako że nie jest jej koniecznym następstwem [10]. Profesja zakonna jest nowym zanurzeniem w śmierć Chrystusa: nowym – poprzez świadomość i wybór, nowym – poprzez miłość i powołanie, nowym – przez nieustanne nawrócenie [11]. Dlatego profesja zakonna zakłada istnienie swoistego daru Bożego, który nie jest udzielany wszystkim [12]. Konsekracja określa właściwe miejsce osób konsekrowanych w rozległej wspólnocie Kościoła [13]. Przez profesję osoba konsekrowana poświęca się Kościołowi, zobowiązując się do ochotnej służby [14] na wzór Chrystusa, konsekrowanego przez Ojca i posłanego, aby spełnić misję [15]. Konsekracja zakonna przygotowuje bowiem do specjalnej misji [16].

Podstawowym zadaniem osób konsekrowanych jest świadczyć własnym życiem o umiłowaniu człowieka przez Chrystusa Oblubieńca, który wyznacza każdemu drogę postępowania. Osoby konsekrowane są znakami uniwersalnej miłości, czyniącej ich zawsze gotowymi do ofiarnego poświęcenia się służbie Bogu i dziełu apostolstwa [17]. Konsekracja zakonna w wyższym też stopniu zapowiada przyszłe zmartwychwstanie i chwałę Królestwa niebieskiego [18]. Konsekracja zakonna jest znakiem profetycznym dla świata i stanowi wyraz duchowej terapii wobec istotnych zagrożeń ludzkiego ducha.

Zobowiązanie przez śluby do spełniania rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, stanowi wyraz całkowitego poświęcenia się Bogu, równocześnie zaś jest środkiem prowadzącym do jego urzeczywistniania. Stąd bierze też swój kształt świadectwo i apostolstwo właściwe osobom konsekrowanym [19]. Z samej natury konsekracji wypływa zobowiązanie do formacji, mającej na celu ukształtowanie w sercu osoby powołanej uczuć, które są w Chrystusie (por. Flp 2,5). Formacja jest konieczna do zachowania wierności posłannictwu własnego instytutu przez poznanie i umiłowanie jego tożsamości i duchowego dziedzictwa [20]. Życie konsekrowane musi wspierać się mocno na cnotach teologicznych, aby wiara nie ulegała zwodniczym iluzjom ideologii, aby nadzieja chrześcijańska nie bywała mylona z utopiami, aby miłość powszechna, obejmująca nawet nieprzyjaciół, nie ustępowała wobec pokusy przemocy [21].

Przypisy

  1. por. Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium 44
  2. por. Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium 44
  3. por. Vita consecrata 28
  4. Vita consecrata 22
  5. por. Vita consecrata 30
  6. Vita consecrata 76
  7. por. Vita consecrata 16
  8. por. Redemptionis donum 7
  9. por. List „Litterae Encyclicae”, 22.05.1988
  10. por. Vita consecrata 30
  11. Redemptionis donum 7
  12. por. Vita consecrata 30
  13. por. Redemptionis donum 7
  14. por. Catechesi tradendae 65
  15. por. Vita consecrata 76
  16. por. Vita consecrata 31
  17. por. Familiaris consortio 74
  18. Vita consecrata 26
  19. por. Redemptionis donum 7
  20. por. Redemptionis donum 7
  21. por. List „Los caminos del Evangelio”, 29.06.1990, 20

Bibliografia

Dzieła Jana Pawła II

Publikacje innych autorów

  • Życie konsekrowane w dokumentach Kościoła. Od Vaticanum II do „Ripartire da Cristo”. Red. B. Hylla. Kraków 2003
  • A. Derdziuk. Życie konsekrowane w świetle IX Zgromadzenia Zwyczajnego Synodu Biskupów. „Roczniki Teologiczne” 43:1996 z. 3
  • J. A. Nowak. Homo consecratus. Lublin 2002
  • A. Derdziuk. Aretologia konsekrowana, czyli cnoty zakonne. Kraków 2003


Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o konsekracji zakonnej

a i szczególna konsekracja

30. W tradycji Kościoła uznaje się profesję zakonną za szczególne i owocne pogłębienie konsekracji chrzcielnej, jako że dzięki niej wewnętrzna jedność z Chrystusem, ustanowiona już przez chrzest, przeradza się w dar upodobnienia do Niego, wyrażony i urzeczywistniony w sposób pełniejszy przez profesję rad ewangelicznych.

Ta nowa konsekracja różni się jednak od pierwszej swą specyfiką, jako że nie jest jej koniecznym następstwem. Każdy człowiek odrodzony w Chrystusie jest przecież powołany, aby mocą łaski udzielonej mu przez Ducha zachowywać czystość właściwą dla jego stanu życia, okazywać posłuszeństwo Bogu i Kościołowi oraz zachowywać rozsądny dystans wobec dóbr materialnych, ponieważ wszyscy są powołani do świętości, która polega na doskonałej miłości. Jednakże chrzest sam w sobie nie wiąże się z powołaniem do celibatu lub do dziewictwa, do rezygnacji z posiadania dóbr i do posłuszeństwa przełożonemu w specyficznej formie rad ewangelicznych. Dlatego ich profesja zakłada istnienie swoistego daru Bożego, który nie jest udzielany wszystkim, jak to podkreśla sam Jezus, mówiąc o dobrowolnym bezżeństwie (por. Mt 19, 10-12).


Istotne dla tej „ekonomii” jest przetworzenie całego kosmosu poprzez serce człowieka, od wewnątrz: „Bo stworzenie z upragnieniem oczekuje objawienia się synów Bożych ... w nadziei, że również i ono zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczyć w wolności i chwale dzieci Bożych”. Przetworzenie to idzie w parze z tą miłością, jaką wezwanie Chrystusa zaszczepia w ludzkim wnętrzu — z tą miłością, która stanowi sam rdzeń konsekracji: poświęcenia się człowieka Bogu w profesji zakonnej na podłożu sakramentalnej konsekracji Chrztu. Zręby ekonomii Odkupienia możemy odkryć, wczytując się w słowa Pierwszego Listu św. Jana: „Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie! Jeśli kto miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca. Wszystko bowiem, co jest na świecie, a więc: pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia nie pochodzi od Ojca, lecz od świata. Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten trwa na wieki”.


Linki zewnętrzne