Pielgrzymka zagraniczna (12): Różnice pomiędzy wersjami

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 2: Linia 2:
 
  (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", [http://www.wydawnictwowam.pl/ Wydawnictwo WAM], Kraków 2005.  
 
  (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", [http://www.wydawnictwowam.pl/ Wydawnictwo WAM], Kraków 2005.  
  
Dwunasta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 12 15 maja 1982r. Celem były odwiedziny Portugalii.
+
Dwunasta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 28 maja 2 czerwca 1982r. Celem były odwiedziny Wielkiej Brytanii.
  
 
== Przebieg pielgrzymki ==
 
== Przebieg pielgrzymki ==
  
=== 12 15 maja 1982 PORTUGALIA ===
+
=== 28 maja 2 czerwca 1982r. WIELKA BRYTANIA ===
  
 
==== Cel pielgrzymki ====
 
==== Cel pielgrzymki ====
  
Podziękowanie Matce Bożej z [[Fatima|Fatimy]] za cudowne ocalenie w zamachu [[zamach na życie Jana Pawła II|13 V 1981]] r.
+
Odwiedziny wspólnoty katolickiej w Wielkiej Brytanii.
  
==== Przebieg wizyty w Portugalii ====
+
==== Przebieg wizyty w Wielkiej Brytanii ====
  
*12 maja
+
*28 maja
  
LIZBONA: Lotnisko Portéla – powitanie przez prezydenta Republiki, Episkopat i władze rządowe Katedra – spotkanie z przedstawicielami [[świeccy|laikatu]] Portugalii Kościół franciszkanów pw. św. Antoniego – spotkanie z władzami miejskimi Lizbony i wspólnotami franciszkańskimi. Modlitwa w miejscu urodzenia św. Antoniego Padewskiego • Zamek Belem – spotkanie z Prezydentem Republiki • Nuncjatura – spotkanie z przedstawicielami świata politycznego
+
LONDYN: Powitanie na podmiejskim lotnisku Gatwick przez księcia Norfolk (w imieniu królowej Elżbiety) oraz prymasa Anglii i Walii • Powitanie przez Lorda Mera Londynu oraz katolickiego rządcę Centralnego Londynu bpa Konstanta na dworcu Victoria Station • Msza św. w katolickiej katedrze Westminsteru Nieoficjalne spotkanie z królową [[Elżbieta II|Elżbietą II]] w Buckingham Palace [[Sakrament Chorych]] w katedrze św. Jerzego w Southwark • Spotkanie z biskupami Anglii, Walii i Szkocji w siedzibie abpa Westminsteru
  
FATIMA: Kaplica Objawień – modlitwa • Procesja świateł od Kaplicy do bazyliki
+
*29 maja
  
*13 maja
+
LONDYN: Spotkanie z zakonnikami i zakonnicami Anglii i Walii w Digby-Stuart Training College of Education
  
FATIMA: Spotkanie z Episkopatem Portugalii • Spotkanie z s. [[Łucja dos Santos|Łucją]] • Msza św. (ponad 1 min wiernych). Na ołtarzu ustawiono cudowną figurę Matki Bożej • Akt poświęcenia [[Maryja|Maryi]] każdego człowieka i całą ludzkość, poszczególne [[naród|narody]] i cały świat Ponowne nawiedziny Kaplicy Objawień i Matki Bożej Fatimskiej w godzinie zamachu na Jego życie w 1981 r. • Ośrodek duszpasterski im. Jana Pawła II – spotkania z [[kapłani|księżmi]], zakonnikami, [[osoby konsekrowane|zakonnicami]], klerykami, pracownikami sanktuarium
+
CANTERBURY: [[ekumenizm|Spotkanie ekumeniczne]] w [[anglikanizm|anglikańskiej katedrze]] • Spotkanie z przywódcami Kościołów zrzeszonych w Brytyjskiej Radzie Kościołów (BCC)
  
LIZBONA: Zamek Queluz - spotkanie z korpusem dyplomatycznym
+
LONDYN: Msza św. na stadionie Wembley • Spotkanie z czołowymi przedstawicielami angielskiego życia politycznego i wybitnymi postaciami angielskiego świata katolickiego w siedzibie arcybiskupa Westminsteru
  
*14 maja
+
*30 maja
  
VILA VICOSA: [[sanktuaria maryjne|Sanktuarium Niepokalanie Poczętej]], Patronki narodu - msza św. dla [[rolnictwo|rolników]] i Cyganów przybyłych z całej Portugalii. Na ołtarzu ustawiono wizerunek Niepokalanej. Liturgia Słowa
+
LONDYN: Spotkanie z 20-tys. grupą [[Polonia|Polonii]] brytyjskiej w Crystal Palace
 +
COVENTRY: Odwiedzenie katedry • Msza św. z obrzędem [[bierzmowanie|bierzmowania]] • Spotkanie z biskupami i przywódcami innych wyznań chrześcijańskich
  
LIZBONA: [[Uniwersytet]] Katolicki - spotkanie z [[naukowi pracownicy|profesorami]], studentami i ich rodzicami • Nuncjatura - spotkanie z byłym królem Włoch [[Umberto di Savoia|Umberto di Savoią]] i jego siostrą Giovanną [[ekumenizm|Spotkanie ekumeniczne]] z przedstawicielami innych Kościołów chrześcijańskich oraz reprezentantami religii niechrześcijańskich: [[Islam|muzułmanami]], [[Żydzi|żydami]] i wyznawcami [[Hinduizm|hinduizmu]] Park Edwarda VII - msza św. dla [[młodzież|młodzieży]] (kilkaset tys. osób)
+
LIVERPOOL: Spotkanie z wiernymi z prowincji Liverpool na lotnisku w Speke • Spotkanie ekumeniczne w katedrze anglikańskiej Msza św. w katedrze katolickiej pw. Chrystusa Króla • Spotkanie z [[młodzież|młodzieżą]] na placu przed katedrą
15 maja
 
  
COIMBRA: Uniwersytet - spotkanie z intelektualistami. Przyjęcie godności doktora honoris causa nadanego przez wszystkie 7 wydziałów
+
*31 maja
  
BRAGA: Sanktuarium Monte Sameiro - msza św. dla [[rodzina|rodzin]] (ok. 500 tys. wiernych) • Spotkanie z [[Polonia|Polonią]]
+
MANCHESTER: Spotkanie ze [[Żydzi|wspólnotą żydowską]] Wysp Brytyjskich • Msza św. (święcenia kapłańskie) w parku Heaton
 +
 
 +
YORK: Spotkanie z wiernymi diecezji północno-wschodnich na hipodromie Knavesmire
 +
 
 +
EDYNBURG: Spotkanie z młodzieżą na stadionie Marry Hill • Spotkanie z zakonnicami i zakonnikami w katedrze katolickiej • Wizyta w siedzibie Zgromadzenia Generalnego Prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji • Spotkanie z duchowieństwem w katedrze
 +
 
 +
*1 czerwca
 +
 
 +
EDYNBURG: Spotkanie z przywódcami Kościołów i wspólnot chrześcijańskich w rezydencji arcybiskupiej • Spotkanie z [[dziecko|dziećmi]] [[niepełnosprawni|niepełnosprawnymi]] w szpitalu w dzielnicy Edynburga Rosewell • Spotkanie ze szkockimi uczniami i nauczycielami w St. Andrew’s College
 +
 
 +
GLASGOW: Msza św. w Bellohuston Park
 +
 
 +
EDYNBURG: Spotkanie z członkami Konferencji Episkopatu Szkocji
 +
 
 +
*2 czerwca
 +
 
 +
CARDIFF: Msza św. w Pontcanna Park • Spotkanie ekumeniczne z przedstawicielami Kościołów i wspólnot chrześcijańskich Walii • Spotkanie z młodzieżą Anglii i Walii w Ninian Park • Ceremonia pożegnalna na lotnisku Rhoose
  
PORTO: Spotkanie z robotnikami (500 tys. wiernych) • Lotnisko - uroczystość pożegnania i powrót do [[Rzym|Rzymu]]
 
  
 
==== Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki ====
 
==== Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki ====
  
Już w przemówieniu powitalnym Ojciec Święty podkreślił, że najważniejszym etapem pielgrzymki jest Fatima, ''której odwiedziny są spełnieniem żywionego od dawna marzenia''. Tam pragnął podziękować Matce Bożej za uratowanie życia. Przypomnijmy, że 13 V 1917 trójce dzieci: Lucji dos Santos, [[Franciszek i Hiacynta Marto|Franciszkowi i Hiacyncie Marto]] ukazała się po raz pierwszy Matka Boża. Ostatnie objawienie miało miejsce 13 X. Z objawieniem lipcowym wiąże się tzw. ''[[orędzie fatimskie|sekret fatimski]]'', który Łucja przekazała w 1958 r. [[Jan XXIII|Janowi XXIII]]. Wkrótce po objawieniach dwoje dzieci zmarło: Franciszek w 1919 r., Hiacynta w 1920 r. Ich groby znajdują się w bazylice. Łucja natomiast poświęciła się życiu zakonnemu (zmarła w 2005 r.). Obecnie sanktuarium odwiedza 4-5 min pielgrzymów rocznie. Jako Biskup Rzymu i Pasterz Kościoła Jan Paweł II pragnął spełnić swą misję, odwiedzając też inne miejscowości, przepowiadając ''ludzki wymiar Odkupienia, w którym człowiek może odnaleźć swą ludzką wielkość i [[godność człowieka|godność]]''. W przemówieniach i homiliach wygłoszonych w Fatimie podkreślał z całą mocą swe oddanie Maryi, czego wyraz daje we wszystkich kolejnych pielgrzymkach. ''Szczególnym przejawem Macierzyństwa Maryi w stosunku do ludzi są miejsca, na których spotyka się z ludźmi - domy, w których Ona mieszka. Domy, w których odczuwa się szczególną obecność Maryi. Takich miejsc i domów jest ogromnie wiele. (...) Zasięg ich bywa różny: w obrębie diecezji, kraju, a czasem spoza kraju, z różnych innych krajów i kontynentów. Są to [[sanktuaria maryjne]]''. W rozważaniach swych często nawiązywał do orędzia z Fatimy, podkreślając jego ciągłą aktualność: ''to ewangeliczne wezwanie do [[pokuta|pokuty]] i [[nawrócenie|nawrócenia]] wypowiedziane słowami Matki jest nadal aktualne. Jeszcze bardziej aktualne niż 65 lat temu. I jeszcze bardziej naglące''. (AJ)
+
Podróż Ojca Świętego do Wielkiej Brytanii była jedną z najtrudniejszych pielgrzymek papieskich. Do ostatniej chwili niepewna ze względu na toczący się na południowym Atlantyku konflikt falklandzki. Bardzo trudno było podjąć decyzję odwiedzenia kraju będącego w stanie [[wojna|wojny]] z katolicką [[Argentyna|Argentyną]], z wieloma śmiertelnymi ofiarami po obu stronach. Papież rozwiał wszystkie wątpliwości związane z wyjazdem do tego kraju, kiedy zaprosił biskupów brytyjskich i argentyńskich do odprawienia razem z nim w Bazylice Świętego Piotra uroczystej mszy św. - nazwanej ''[[pojednanie|Mszą pojednania]]''. Oznajmił także, że wkrótce po zakończeniu pielgrzymki do Wielkiej Brytanii odwiedzi Argentynę.
 +
 
 +
W ciągu sześciu dniu pielgrzymowania po Wielkiej Brytanii Ojciec Święty odwiedził 8 miast, odprawił 7 mszy św. i wygłosił 31 przemówień i homilii. Podczas pielgrzymki zrezygnowano całkowicie z oficjalnych spotkań z przedstawicielami życia politycznego Wielkiej Brytanii. W ostatniej chwili odwołano także należące już do tradycji pielgrzymek papieskich spotkanie z korpusem dyplomatycznym. ''Niech będzie z wami Bóg [[pokój|pokoju]] i pojednania. Niech zstąpi na wasze domy Jego pełny i trwały pokój'' - tymi słowami przywitał Ojciec Święty zgromadzonych na lotnisku Gatwick. W przemówieniu powitalnym Papież nawiązał do konfliktu na południowym Atlantyku i ponowił swój apel o szybkie rozwiązanie sporu. Podczas udzielania [[sakrament namaszczenia chorych|Sakramentu namaszczenia chorych]] w katedrze Southwark, Papież mówił: ''Całym sercem popieram tych, którzy uznają i bronią prawo Boże, kierujące [[życie|życiem]] ludzkim. Nie powinniśmy nigdy zapominać, że każda osoba, od [[embrion ludzki|momentu poczęcia]] do [[śmierć|ostatniego tchnienia]], jest niepowtarzalna, jest [[dziecko|dzieckiem]] Bożym i ma prawo do życia''. Drugiego dnia pielgrzymki, w anglikańskiej katedrze w Canterbury miało miejsce historyczne [[ekumenizm|spotkanie ekumeniczne]] z udziałem Papieża, prymasa Wspólnoty anglikańskiej abpa Roberta Ruńcie oraz przywódców religijnych innych wyznań. W trakcie tego spotkania Jan Paweł II i abp Runcie podpisali Wspólną Deklarację, w której uznali osiągnięte postępy na drodze ku jedności oraz przedstawili podjęty plan współpracy, dzięki któremu zostaną przezwyciężone wszystkie antagonizmy.
  
 +
Na londyńskim stadionie Wembley Papież w homilii wygłoszonej podczas mszy św. uświadomił zebranej 80-tys. grupie wiernych wielkość chrześcijańskiego [[powołanie|powołania]]. W Coventry, mieście doszczętnie zburzonym podczas [[II wojna światowa|hitlerowskich nalotów w 1940]] r., zwracając się do [[młodzież|młodzieży]], która miała przyjąć [[Sakrament bierzmowania]] powiedział: ''Starajcie się być bezinteresowni; nie bądźcie [[niewolnictwo|niewolnikami]] rzeczy materialnych. Bądźcie aktywnymi członkami Ludu Bożego. [[pojednanie|Pojednajcie się]] wzajemnie i poświęćcie dziełu [[sprawiedliwość|sprawiedliwości]], które przyniesie pokój na ziemi''. W Edynburgu doszło do historycznego spotkania z moderatorem Zgromadzenia Generalnego Prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji, który przekazał Papieżowi dokument, w którym ujęto podstawy [[dialog|dialogu]] Kościoła Szkocji z Kościołem rzymskokatolickim. W Glasgow Papież przypomniał mieszkańcom Szkocji bezcenne dziedzictwo przeszłości narodu: dziedzictwo wiary, zaś w Cardiff podczas mszy Św., w czasie której udzielili Komunii świętej, podzielił się swoją refleksją nad [[Eucharystia|tajemnicą Eucharystii]]. (FM)
  
 
== Źródła ==
 
== Źródła ==
Linia 48: Linia 66:
 
=== Bibliografia ===
 
=== Bibliografia ===
  
* (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005, s. 508-510 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
+
* (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005, s. 546-549 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
* Jan Paweł II, ''Dzieła zebrane'', Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. X, s. 587-674. [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
+
* Jan Paweł II, ''Dzieła zebrane'', Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XI, s. 461-519. [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
* Jan Paweł II, ''Nauczanie papieskie'', Wydawnictwo Pallottinum, Poznań xxx, t.V,1, s.676-753 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
+
* Jan Paweł II, ''Nauczanie papieskie'', Wydawnictwo Pallottinum, Poznań xxx, t.V,1, s.820-871 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
* ''Insegnamenti di Giovanni Paolo II'', Libreria Editrice Vaticana, Rzym xxx, t.V,2, s.1491-1745 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
+
* ''Insegnamenti di Giovanni Paolo II'', Libreria Editrice Vaticana, Rzym xxx, t.V,2, s.1889-2109 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
  
  

Wersja z 13:36, 29 mar 2014

Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji  
(red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005. 

Dwunasta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 28 maja – 2 czerwca 1982r. Celem były odwiedziny Wielkiej Brytanii.

Przebieg pielgrzymki

28 maja – 2 czerwca 1982r. WIELKA BRYTANIA

Cel pielgrzymki

Odwiedziny wspólnoty katolickiej w Wielkiej Brytanii.

Przebieg wizyty w Wielkiej Brytanii

  • 28 maja

LONDYN: Powitanie na podmiejskim lotnisku Gatwick przez księcia Norfolk (w imieniu królowej Elżbiety) oraz prymasa Anglii i Walii • Powitanie przez Lorda Mera Londynu oraz katolickiego rządcę Centralnego Londynu bpa Konstanta na dworcu Victoria Station • Msza św. w katolickiej katedrze Westminsteru • Nieoficjalne spotkanie z królową Elżbietą II w Buckingham Palace • Sakrament Chorych w katedrze św. Jerzego w Southwark • Spotkanie z biskupami Anglii, Walii i Szkocji w siedzibie abpa Westminsteru

  • 29 maja

LONDYN: Spotkanie z zakonnikami i zakonnicami Anglii i Walii w Digby-Stuart Training College of Education

CANTERBURY: Spotkanie ekumeniczne w anglikańskiej katedrze • Spotkanie z przywódcami Kościołów zrzeszonych w Brytyjskiej Radzie Kościołów (BCC)

LONDYN: Msza św. na stadionie Wembley • Spotkanie z czołowymi przedstawicielami angielskiego życia politycznego i wybitnymi postaciami angielskiego świata katolickiego w siedzibie arcybiskupa Westminsteru

  • 30 maja

LONDYN: Spotkanie z 20-tys. grupą Polonii brytyjskiej w Crystal Palace COVENTRY: Odwiedzenie katedry • Msza św. z obrzędem bierzmowania • Spotkanie z biskupami i przywódcami innych wyznań chrześcijańskich

LIVERPOOL: Spotkanie z wiernymi z prowincji Liverpool na lotnisku w Speke • Spotkanie ekumeniczne w katedrze anglikańskiej • Msza św. w katedrze katolickiej pw. Chrystusa Króla • Spotkanie z młodzieżą na placu przed katedrą

  • 31 maja

MANCHESTER: Spotkanie ze wspólnotą żydowską Wysp Brytyjskich • Msza św. (święcenia kapłańskie) w parku Heaton

YORK: Spotkanie z wiernymi diecezji północno-wschodnich na hipodromie Knavesmire

EDYNBURG: Spotkanie z młodzieżą na stadionie Marry Hill • Spotkanie z zakonnicami i zakonnikami w katedrze katolickiej • Wizyta w siedzibie Zgromadzenia Generalnego Prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji • Spotkanie z duchowieństwem w katedrze

  • 1 czerwca

EDYNBURG: Spotkanie z przywódcami Kościołów i wspólnot chrześcijańskich w rezydencji arcybiskupiej • Spotkanie z dziećmi niepełnosprawnymi w szpitalu w dzielnicy Edynburga Rosewell • Spotkanie ze szkockimi uczniami i nauczycielami w St. Andrew’s College

GLASGOW: Msza św. w Bellohuston Park

EDYNBURG: Spotkanie z członkami Konferencji Episkopatu Szkocji

  • 2 czerwca

CARDIFF: Msza św. w Pontcanna Park • Spotkanie ekumeniczne z przedstawicielami Kościołów i wspólnot chrześcijańskich Walii • Spotkanie z młodzieżą Anglii i Walii w Ninian Park • Ceremonia pożegnalna na lotnisku Rhoose


Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki

Podróż Ojca Świętego do Wielkiej Brytanii była jedną z najtrudniejszych pielgrzymek papieskich. Do ostatniej chwili niepewna ze względu na toczący się na południowym Atlantyku konflikt falklandzki. Bardzo trudno było podjąć decyzję odwiedzenia kraju będącego w stanie wojny z katolicką Argentyną, z wieloma śmiertelnymi ofiarami po obu stronach. Papież rozwiał wszystkie wątpliwości związane z wyjazdem do tego kraju, kiedy zaprosił biskupów brytyjskich i argentyńskich do odprawienia razem z nim w Bazylice Świętego Piotra uroczystej mszy św. - nazwanej Mszą pojednania. Oznajmił także, że wkrótce po zakończeniu pielgrzymki do Wielkiej Brytanii odwiedzi Argentynę.

W ciągu sześciu dniu pielgrzymowania po Wielkiej Brytanii Ojciec Święty odwiedził 8 miast, odprawił 7 mszy św. i wygłosił 31 przemówień i homilii. Podczas pielgrzymki zrezygnowano całkowicie z oficjalnych spotkań z przedstawicielami życia politycznego Wielkiej Brytanii. W ostatniej chwili odwołano także należące już do tradycji pielgrzymek papieskich spotkanie z korpusem dyplomatycznym. Niech będzie z wami Bóg pokoju i pojednania. Niech zstąpi na wasze domy Jego pełny i trwały pokój - tymi słowami przywitał Ojciec Święty zgromadzonych na lotnisku Gatwick. W przemówieniu powitalnym Papież nawiązał do konfliktu na południowym Atlantyku i ponowił swój apel o szybkie rozwiązanie sporu. Podczas udzielania Sakramentu namaszczenia chorych w katedrze Southwark, Papież mówił: Całym sercem popieram tych, którzy uznają i bronią prawo Boże, kierujące życiem ludzkim. Nie powinniśmy nigdy zapominać, że każda osoba, od momentu poczęcia aż do ostatniego tchnienia, jest niepowtarzalna, jest dzieckiem Bożym i ma prawo do życia. Drugiego dnia pielgrzymki, w anglikańskiej katedrze w Canterbury miało miejsce historyczne spotkanie ekumeniczne z udziałem Papieża, prymasa Wspólnoty anglikańskiej abpa Roberta Ruńcie oraz przywódców religijnych innych wyznań. W trakcie tego spotkania Jan Paweł II i abp Runcie podpisali Wspólną Deklarację, w której uznali osiągnięte postępy na drodze ku jedności oraz przedstawili podjęty plan współpracy, dzięki któremu zostaną przezwyciężone wszystkie antagonizmy.

Na londyńskim stadionie Wembley Papież w homilii wygłoszonej podczas mszy św. uświadomił zebranej 80-tys. grupie wiernych wielkość chrześcijańskiego powołania. W Coventry, mieście doszczętnie zburzonym podczas hitlerowskich nalotów w 1940 r., zwracając się do młodzieży, która miała przyjąć Sakrament bierzmowania powiedział: Starajcie się być bezinteresowni; nie bądźcie niewolnikami rzeczy materialnych. Bądźcie aktywnymi członkami Ludu Bożego. Pojednajcie się wzajemnie i poświęćcie dziełu sprawiedliwości, które przyniesie pokój na ziemi. W Edynburgu doszło do historycznego spotkania z moderatorem Zgromadzenia Generalnego Prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji, który przekazał Papieżowi dokument, w którym ujęto podstawy dialogu Kościoła Szkocji z Kościołem rzymskokatolickim. W Glasgow Papież przypomniał mieszkańcom Szkocji bezcenne dziedzictwo przeszłości narodu: dziedzictwo wiary, zaś w Cardiff podczas mszy Św., w czasie której udzielili Komunii świętej, podzielił się swoją refleksją nad tajemnicą Eucharystii. (FM)

Źródła

Bibliografia

  • (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005, s. 546-549 W bibliotece.jpg
  • Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XI, s. 461-519. W bibliotece.jpg
  • Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań xxx, t.V,1, s.820-871 W bibliotece.jpg
  • Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym xxx, t.V,2, s.1889-2109 W bibliotece.jpg


Linki zewnętrzne

Zobacz także

Podróże apostolskie Jana Pawła II