Pielgrzymka zagraniczna (72)

Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji 
(red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
oraz
o. Maciej Zięba OP, „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010

Siedemdziesiąta druga podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 21 – 23 czerwca 1996 roku. Celem były odwiedziny Niemiec. Była to trzecia pielgrzymka do tego kraju.

Przebieg pielgrzymki

21 – 23 czerwca 1996 RFN

Cel pielgrzymki

Beatyfikacja kapłanów: Bernarda Lichtenberga i Karola Leisnera.

Przebieg wizyty w RFN

• 21 czerwca
  • PADERBORN: Powitanie na lotnisku Lippstadt przez władze kościelne i państwowe Niemiec (na czele z prezydentem Romanem Herzogiem)

• 22 czerwca
  • PADERBORN: Modlitwa z seminarzystami w kaplicy Collegium Leoninum • Msza św. na lotnisku wojskowym Senne • Spotkanie z przedstawicielami Kościołów ewangelickich w Niemczech oraz członkami prezydium Zespołu Roboczego Kościołów chrześcijańskich • Ekumeniczna Liturgia Słowa w katedrze • Spotkanie z niemieckim Episkopatem w Collegium Leoninum

• 23 czerwca
  • BERLIN: Powitanie na lotnisku Tegel przez arcybiskupa i burmistrza miasta • Prywatna wizyta u prezydenta Niemiec • Msza św. na stadionie olimpijskim, beatyfikacja Bernarda Lichtenberga i Karola Leisnera (po jej zakończeniu modlitwa Anioł Pański) • Spotkanie z Prezydium Głównego Komitetu Katolików Niemieckich i Centralną Radą Żydów w siedzibie arcybiskupa - Bernhard Lichtenberg Haus • Prywatne spotkanie z kanclerzem federalnym Helmutem Kohlem • Modlitwa przy grobie bł. Bernarda Lichtenberga w katedrze św. Jadwigi • Oficjalna ceremonia pożegnalna przy Bramie Brandenburskiej

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki

Trzecia podróż apostolska Jana Pawła II do Niemiec miała charakter szczególny, gdyż po raz pierwszy Papież mógł odwiedzić Berlin, stolicę zjednoczonych Niemiec Ojciec Święty w trakcie tej trzydniowej pielgrzymki odprawił dwie msze św. i wygłosił 11 oficjalnych przemówień. Oprócz Berlina odwiedził także Paderborn - miasto, w którym w roku 799 doszło do historycznego spotkania papieża Leona III z królem Franków Karolem Wielkim, podczas którego podjęto decyzję o utworzeniu Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Za najważniejsze wydarzenia pielgrzymki należy uznać: ekumeniczną Liturgię Słowa z modlitwą o jedność wszystkich chrześcijan z udziałem Kościołów: katolickiego, protestanckiego i prawosławnego w katedrze w Paderborn, mszę św. na stadionie olimpijskim w Berlinie, podczas której Papież dokonał beatyfikacji ks. Bernarda Lichtenberga i ks. Karola Leisnera, a także historyczne spotkanie przy Bramie Brandenburskiej.

Podczas podróży Papież spotkał się z przedstawicielami najwyższych władz państwowych, kościelnych i różnych wyznań religijnych Niemiec. Na lotnisku wojskowym Senne w Paderborn Papież zaapelował do ponad 100 tys. wiernych: Miejcie w pamięci długą historię wiary chrześcijańskiej w waszym kraju! Nie pozwólcie, by ta wiara stała się słabsza i wątlejsza! Nie lękajcie się o przyszłość wiary chrześcijańskiej i Kościoła! Przeciwnie, wchodźcie w nowe tysiąclecie z odwagą i nadzieją w Jezusie Chrystusie. Podczas Ekumenicznej Liturgii Słowa w katedrze w Paderborn, w której uczestniczyli przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich w Niemczech, Ojciec Święty przypomniał, że obowiązek ewangelizacji spoczywa na wszystkich chrześcijanach. Zwracając się do biskupów niemieckich w Collegium Leoninum, przedstawił posłannictwo Kościoła w Niemczech u progu nowego tysiąclecia. Wymowny charakter miała msza św. odprawiona przez Papieża na stadionie olimpijskim w Berlinie, który w latach 1936-1945 był miejscem manifestacji nazistowskich. W trakcie mszy św. Ojciec Święty dokonał beatyfikacji dwóch kapłanów: Bernarda Lichtenberga i Karola Leisnera - męczenników dyktatury nazistowskiej. W homilii Ojciec Święty prosił cały Kościół w Niemczech by z odwagą pozostał wierny swemu posłannictwu i nieustannie spoglądał na błogosławionych męczenników. Spotykając się z Centralną Radą Żydów w Bernhard Lichtenberg Haus w Berlinie, Papież wezwał chrześcijan i Żydów do współistnienia w klimacie pokoju i wzajemnego zrozumienia - współistnienia otwartego też na ludzi o innych przekonaniach.

Szczególną wymowę miała uroczystość pożegnalna pod Bramą Brandenburską. Przechodząc przez nią w towarzystwie kanclerza Niemiec i burmistrza Berlina, Papież podkreślił tym symbolicznym gestem odzyskaną jedność podzielonego niegdyś miasta. Podczas tego historycznego spotkania Ojciec Święty zaapelował: Czuję się zobowiązany, by w tym tak historycznym miejscu skierować gorący apel o wolność do was wszystkich, do obecnych tutaj, do narodu niemieckiego, do Europy, która też powołana jest do jedności w wolności (...). Człowiek jest powołany do wolności. Wolność jest niezwykle cenną wartością, za którą trzeba zapłacić wysoką cenę. Wymaga wielkoduszności i gotowości do ofiar; wymaga czujności i odwagi wobec zagrażających jej sił wewnętrznych i zewnętrznych (...). Nowy dom europejski, o którym mówimy, potrzebuje wolnego Berlina i wolnych Niemiec. Potrzebuje przede wszystkim powietrza do oddychania, otwartych okien, przez które będzie mógł wtargnąć duch pokoju i duch wolności. Dlatego również Europa potrzebuje ludzi umiejących otwierać bramy, to znaczy bronić wolności poprzez solidarność i odpowiedzialność. W tym celu nie tylko Niemcy, ale cała Europa potrzebuje nieodzownego wkładu chrześcijan. Przed odjazdem na lotnisko Tegal Ojciec Święty, na prośbę burmistrza miasta, wpisał się do Złotej Księgi Berlina. (FM)

Przemówienie przed Bramą Brandenburską, Berlin, 23 czerwca 1996 / o. M. Zięba OP

Brama Brandenburska jest od XVIII wieku symbolicznym miejscem dla budujących swoją jedność Niemiec i to w tamtych czasach nazwana została Bramą Pokoju. XX stulecie dramatycznie jednak zmieniło symboliczne znaczenie berlińskiej Bramy. To pod nią 30 stycznia 1933 narodowi socjaliści świętowali objęcie władzy, a potem urządzali uroczyste obchody ku czci III Rzeszy. To pod nią, w okresie późniejszym, odbywały się tryumfalne pochody dla uczczenia komunistycznych przywódców NRD. Od 1961 bramę odgradzał, dzielący Berlin i symbolizujący podział Europy na dwie części, mur, pod którym prezydent Reagan w 1987 wypowiedział historyczne słowa: Panie Gorbaczow, niech pan otworzy tę bramę! Panie Gorbaczow, niech pan zburzy ten mur!

To właśnie przez tę bramę, na zakończenie swej trzeciej pielgrzymki do Niemiec, a pierwszej po zjednoczeniu obu państw niemieckich, przeszedł w towarzystwie kanclerza Niemiec, burmistrza Berlina i przewodniczącego Konferencji Episkopatu Niemiec, Jan Paweł II. Wygłosił też ważne przemówienie, którego refrenem była fraza: Człowiek jest powołany do wolności, a kolejne akapity zamykały kolejne konkluzje: nie ma wolności bez prawdy, nie ma wolności bez solidarności, nie ma wolności bez ofiar, nie ma wolności bez miłości.

Papież najpierw nawiązał do historii miejsca, w którym przemawiał. Brama Brandenburska była okupowana przez dwie dyktatury. Władcom narodowosocjalistycznym służyła jako imponujące tło dla paradnych marszów z pochodniami; tyrani komunistyczni tę bramę w środku miasta zamurowali. Ze strachu przed wolnością ideologowie zamienili bramę na mur. Właśnie w tym miejscu Berlina, które w nienaturalnie podzielonej Europie stało się jednocześnie punktem stycznym między Wschodem a Zachodem, ujawniło się wobec całego świata ponure oblicze komunizmu, dla którego podejrzane były ludzkie pragnienia wolności i pokoju. Przede wszystkim jednak komunizm bał się wolności ducha. Także ją pragnęli zamurować brunatni i czerwoni dyktatorzy.

Następnie przeszedł do współczesnych problemów z wolnością, zwracając się do całego świata: Czuję się zobowiązany, by w tym tak historycznym miejscu skierować gorący apel o wolność – do was wszystkich, do obecnych tutaj, do narodu niemieckiego, do Europy, która też powołana jest do jedności w wolności. Niech ten apel dotrze również do narodów, którym do dziś odmawia się prawa do samostanowienia, do tych licznych narodów, a jest ich doprawdy wiele, w których nie są gwarantowane podstawowe swobody jednostki ludzkiej, wiary i sumienia, a także wolność polityczna.

Apel ten prowadzi Papieża do rozważań nad naturą wolności: Wolność nie oznacza prawa do samowoli. Wolność nie daje nieograniczonych przywilejów. Kto tak ją pojmuje, naraża wolność na śmiertelny cios. Człowiek wolny jest przede wszystkim zobowiązany do prawdy. Inaczej jego wolność nie będzie trwalsza niż piękny sen, który kończy się wraz z przebudzeniem… Idea wolności może być przeniesiona w realia życia tylko tam, gdzie ludzie wspólnie są o niej przekonani i nią przeniknięci, świadomi niepowtarzalności i godności człowieka oraz jego odpowiedzialności przed Bogiem i ludźmi. Tam – i tylko tam – gdzie wspólnie opowiadają się za wolnością i walczą o nią solidarnie, może ona zapanować i przetrwać.

Rozważania te, w których Papież analizuje sens ofiar ponoszonych dla wolności; solidarności, która ku wolności prowadzi; prawdzie, która wyzwala człowieka oraz miłości, będącej tej wolności zwieńczeniem, skłaniają Jana Pawła II do teologicznej konkluzji: Wam wszystkim, którzy mnie teraz słuchacie, mówię: pełnia i doskonałość tej wolności ma jedno imię – Jezus Chrystus. On jest Tym, który powiedział o sobie: "Ja jestem bramą". W Nim zostaje ludziom otwarty dostęp do pełni wolności i życia. On jest Tym, który czyni ludzi naprawdę wolnymi, rozpraszając mrok ludzkich serc i ukazując prawdę.

Źródła

Bibliografia

• (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wyd. WAM, Kraków 2005, s.466, 471-472.
• o. Maciej Zięba OP, Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wydawnictwo M, Kraków 2010, s. 256-258 ISBN 9788375952520
• Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XI, s. 149-179.
• Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym xxx, t.XIX,1, s.1547-1618.

Linki zewnętrzne

• Kronika podróży na portalu Opoka.pl [dostęp: 15.04.2014]
• Przemówienia wygłoszone podczas pielgrzymki na stronach Watykanu (niem. i wł.) [dostęp: 15.04.2014]

Zobacz także

Podróże apostolskie Jana Pawła II