Pius XI

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Pius XI (imię świeckie: Ambrogio Achille Ratti) (ur. w 1857 w Desio we Włoszech, zm. w 1939 roku w Watykanie) - włoski duchowny katolicki, arcybiskup Mediolanu, 259 papież Kościoła katolickiego w latach 1922-1939.

Podstawowe informacje biograficzne

Przyszedł na świat w rodzinie kupców i fabrykantów jedwabiu. Po maturze wstąpił do seminarium duchownego w Mediolanie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1879 roku. Studiował na kilku rzymskich uniwersytetach katolickich, m.in. Gregorianum, Sapienza i Angelicum. Konsekrowany na biskupa w 1919 roku. Trzy lata później został kardynałem.

W 1918 roku mianowany nuncjuszem apostolskim w odzyskujących niepodległość Polsce i Litwie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej i bitwy warszawskiej w sierpniu 1920 roku należał (obok ambasadora Turcji) do nielicznych dyplomatów zagranicznych, którzy nie opuścili stolicy naszego kraju[1].

Wybrany papieżem na konklawe po śmierci Benedykta XV w lutym 1922 roku.

W 1929 roku zawarł tzw. traktaty laterańskie z rządem Benito Mussolliniego, które ugruntowały suwerenność Państwa Watykańskiego, nadając mu status członka wspólnoty międzynarodowej.

Ogłosił 17 encyklik. Najbardziej znane z nich to Quas Primas (1925) o społecznym panowaniu Jezusa Chrystusa, Mortalium animos (1928) o prawdziwej jedności Kościoła, Casti connubi (1930) o małżeństwie chrześcijańskim, Divini redemptoris (1937) potępiająca komunizm i Mit brennender Sorge (1937) skierowaną do katolików niemieckich i przestrzegającą przed ideologią narodowosocjalistyczną.

Związki z Janem Pawłem II

Papież-Polak zasadniczo rzadko wspominał w swoim nauczaniu postać swojego poprzednika. Postać Piusa XI przywoływał najczęściej w kontekście jego wcześniejszej służby dyplomatycznej w odradzającej się niepodległej Polsce, tak jak było to na Jasnej Górze w 1979 roku podczas I pielgrzymki zagranicznej do Ojczyzny:

Bywał tutaj wielokrotnie papież Pius XI — oczywiście, nie jako papież, ale jeszcze jako Achilles Ratti, pierwszy nuncjusz w Polsce po odzyskaniu niepodległości, któremu tak wiele zawdzięczamy.
Homilia podczas Mszy na Jasnej Górze, 4 czerwca 1979 roku[2].


Po raz kolejny Jan Paweł II wspomniał Piusa XI w kontekście historii relacji dyplomatycznych Polski i Stolicy Apostolskiej. Nastąpiło to w czasie spotkania z korpusem dyplomatycznym w Warszawie w 1991 roku w ramach IV pielgrzymki do Ojczyzny:

Dzisiejsze spotkanie z korpusem dyplomatycznym akredytowanym w Warszawie odbywa się w siedzibie Nuncjatury Apostolskiej, należącej do najstarszych w Europie. Już w 1555 roku przybył do Polski nuncjusz Luigi Lippomano. Od tego czasu Nuncjatura istniała w Polsce do roku 1796, kiedy to po trzecim rozbiorze Polski ostatni przedstawiciel Stolicy Apostolskiej musiał opuścić ten kraj. Po 122 latach, w maju 1918 roku po odzyskaniu niepodległości, zostało ponownie utworzone przedstawicielstwo Stolicy Apostolskiej. Kierował nim arcybiskup Achille Ratti, późniejszy papież Pius XI.
Przemówienie do korpusu dyplomatycznego, Warszawa 8 czerwca 1991.


Po raz kolejny postać Piusa XI została przez papieża przypomniana w katedrze św. Floriana na warszawskiej Pradze podczas pielgrzymki do Ojczyzny w 1999:

Nie mógłbym stąd odjechać nie wspominając jeszcze jednego ważnego szczegółu. Wielu Polaków przybywa do Rzymu, niektórzy odwiedzają też Castel Gandolfo. Kiedy znajdą się w kaplicy domowej tej rezydencji Papieża, o dziwo spotkają się tam z freskami na ścianach bocznej kaplicy upamiętniającymi dwa wydarzenia z dziejów naszych, polskich. Pierwszy, to obrona Jasnej Góry, a drugi to „Cud nad Wisłą”. Jak to się stało, jak do tego doszło? Otóż te malowidła kazał w kaplicy w Castel Gandolfo wymalować papież Pius XI, który podczas bitwy warszawskiej, w 1920 roku, był nuncjuszem apostolskim w Warszawie. To jego decyzja, jego inicjatywa sprawiła, że Papież Polak zastał tam, w tej kaplicy, dzieje swojego narodu. A w szczególności wydarzenia tak bardzo mi bliskie, bo — jak już powiedziałem w Radzyminie — właśnie wtedy, w 1920 roku, gdy bolszewicy szli na Warszawę, wtedy się urodziłem (…).
Słowo na zakończenie homilii wygłoszonej podczas Liturgii Słowa, Warszawa, 13 czerwca 1999 roku[3].


W liście apostolskim Tertio millennio adveniente, Jan Paweł II zwrócił uwagę na wyzwania społeczne i polityczne, z którymi zmagały się pontyfikaty jego poprzedników w XX wieku, w tym Piusa XI:

Benedykt XV stanął w obliczu tragedii pierwszej wojny światowej, Pius XI musiał zmierzyć się z zagrożeniami systemów totalitarnych czy też systemów nie szanujących wolności osoby ludzkiej w Niemczech, w Rosji, we Włoszech, w Hiszpanii, a przedtem jeszcze w Meksyku. Pius XII interweniował w związku z apogeum niesprawiedliwości i podeptania godności ludzkiej, jakim stała się druga wojna światowa. Dał również jasne wskazania co do budowania nowego ładu światowego po upadku dotychczasowych systemów politycznych.


Przypisy

  1. John N. D. Kelly, Encyklopedia papieży. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997, s. 443-446. ISBN 8306026330
  2. Zintegrowana Baza Tekstów Papieskich http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/567/pos/6/haslo/Pius%20XI
  3. tamże http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/643/pos/12

Bibliografia

Linki zewnętrzne